OPUBLIKOWANO: 27 LUTEGO 2018
Zarządzanie majątkiem w placówce oświatowej
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2342 ze zm.),
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.),
- Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. z 2016 r. poz. 2260),
- Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. z 2016 r. poz. 2259 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1911),
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 108),
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 21).
Każda placówka oświatowa do realizacji swoich zadań musi dysponować odpowiednim zasobem środków materialnych, takich jak: budynki, grunty, meble, sprzęty, pomoce dydaktyczne, środki pieniężne i inne składniki majątku. Trzeba jednak pamiętać, że szkoła publiczna nie jest właścicielem majątku, z którego korzysta, lecz jest to mienie będące w zarządzie szkoły. Szkoła jako jednostka organizacyjna JST nie jest właścicielem majątku, jest jej ono tylko powierzone, dyrektor szkoły jest jego zarządcą. Stąd nabywanie nowych składników majątkowych jest możliwe tylko w ramach środków zapisanych w rocznym planie finansowym za zgodą organu prowadzącego, a ich zbywanie, umarzanie lub likwidacja – tylko na zasadach obowiązującego prawa, także za zgodą organu prowadzącego, z ewentualnymi zyskami na rzecz organu prowadzącego.
Zarządzanie majątkiem to skomplikowane i odpowiedzialne zadanie, wymagające znajomości prawa regulującego zasady i wymagania z tym związane. Warto zwrócić uwagę na wiele zmian wprowadzonych do aktów prawnych w ostatnich latach 2016-2018, a także zupełnie nowe ustawy i rozporządzenia regulujące kwestie zarządzania mieniem publicznym.
Zakres gospodarki majątkowej jest bardzo szeroki i obejmuje między innymi:
- gromadzenie środków publicznych oraz ich rozdysponowywanie,
- wydatkowanie środków publicznych,
- dokonywanie zakupów,
- zamówienia publiczne,
- przetargi,
- wykorzystywanie dotacji,
- wpływy z umów najmu, dzierżawy,
- konserwacja urządzeń,
- remonty,
- inwestycje,
- naprawy sprzętów,
- inwentaryzowanie mienia,
- umarzanie i amortyzowanie środków trwałych,
- ewidencjonowanie elementów majątku,
- rozliczanie składników majątku,
- zabezpieczanie mienia.
Na podstawie art. 28. Ustawy o finansach publicznych instytucja gospodarki budżetowej samodzielnie gospodaruje mieniem, kierując się zasadą efektywności jego wykorzystania, a na mienie instytucji gospodarki budżetowej mogą składać się:
- przeniesione na własność nieruchomości,
- mienie stanowiące wyposażenie przekazane przez organ wykonujący funkcje organu założycielskiego w formie użyczenia,
- mienie nabyte z własnych środków.
Szkoła jako jednostka organizacyjna JST ma tylko mienie w zarządzie, a nie dysponuje nim w pełni. Dlatego nabywanie nowych składników majątkowych jest możliwe tylko w ramach środków zapisanych w rocznym planie finansowym, za zgodą organu prowadzącego szkołę.
Składnikami mienia „szkolnego” są zazwyczaj:
- środki trwałe – nieruchomości:
- grunty i budynki, oraz
- majątek ruchomy, czyli elementy wyposażenia szkoły, np. meble, urządzenia sportowe, sprzęt komputerowy, urządzenia, maszyny w pracowniach szkolnych, warsztatach,
- książki i czasopisma w bibliotece szkolnej oraz w salach lekcyjnych,
- pomoce dydaktyczne, naukowe,
- materiały i narzędzia znajdujące się w magazynach szkolnych,
- żywność itd.
Racjonalne zarządzanie majątkiem
Dyrektor szkoły zobowiązany jest do zarządzania majątkiem w sposób racjonalny, a wszystkie decyzje dotyczące planowania, gospodarowania, wydatkowania środków powinny się opierać na zasadzie celowości i użyteczności. Nie powinno się więc wydawać pieniędzy lekkomyślnie, każdy zakup powinien być przemyślany, a każdy kupowany sprzęt naprawdę potrzebny w szkole. Nie wolno dopuszczać do niszczenia i marnotrawienia mienia, z którego korzysta szkoła. W każdej sytuacji należy rozważyć także konieczność kupowania nowego sprzętu, gdyż być może wystarczyłoby naprawić sprzęt używany, ale niesprawny. Często naprawa zepsutego sprzętu jest dużo tańsza niż zakup nowego. Każdorazowa decyzja o zakupie, wynajmie, remoncie lub naprawie wymagających wydatkowania funduszy – muszą być podejmowane po uzgodnieniu z organem prowadzącym.
Na podstawie art. 44 ust. 3 Ustawy o finansach publicznych wydatki publiczne powinny być dokonywane:
- W sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
- uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
- optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów,
- W sposób umożliwiający terminową realizację zadań,
- W wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Zgodnie z art. 33. Ustawy o finansach publicznych
