Edukacyjna wartość nauki gry w szachy
Dziecko w wieku przedszkolnym rozwija się bardzo dynamicznie. Jest otwarte i gotowe poznawać świat, z radością uczyć się nowych rzeczy przez zabawę. Już kilkulatki mogą stawiać pierwsze kroki w grze w tenisa, sztukach walki czy tańcu towarzyskim. Warto zachęcać dzieci do takich aktywności. Dobrze jest również wzbudzać u nich zamiłowanie do rozrywek umysłowych. Jedną z nich może być gra w szachy.
Na edukacyjną wartość tej szlachetnej gry zwrócono uwagę już dawno temu. To przeświadczenie znalazło swój wyraz w rezolucji Parlamentu Europejskiego (z 2012 r.), rekomendującej krajom członkowskim wprowadzenie nauczania szachów do systemów oświaty. W Polsce, począwszy od 2013 r., około 200 szkół przystąpiło do pilotażowego programu „Edukacja przez szachy w szkole”. Uczniowie tych placówek przynajmniej raz w tygodniu (przez okres dwóch lat) mają obowiązkową lekcję szachów. Niewykluczone zatem, że docelowo szachy staną się stałym elementem programów edukacyjnych – najnowsza podstawa programowa rekomenduje włączenie ich jako elementu zajęć szkolnych dla najmłodszych uczniów.
W erze informacji następuje gwałtowny przyrost wiedzy, pojawiają się dziesiątki nowych dyscyplin, horyzont poznawczy ludzkości ciągle się poszerza. Towarzyszy temu jednak chaos, dezorientacja w obliczu niespotykanej dotąd ilości bodźców. Jednym z wyzwań, jakie stoją w tym kontekście przed oświatą, jest rozwinięcie w dzieciach i uczniach zdolności adaptacyjnych – przystosowania się do zmiennej, płynnej, trudno przewidywalnej rzeczywistości. Dlatego już na etapie przedszkolnym cenna jest nauka samodzielności, kreatywności i logicznego myślenia. Szachy są narzędziem umożliwiającym osiągnięcie tych celów. Wystarczy przyjrzeć się korzyściom, jakie wiążą się z nauką tej gry, żeby przekonać się o jej edukacyjnej wartości.
Już w 1779 r. Benjamin Franklin zauważył, że szachy stanowią nie tylko przyjemną formę spędzania wolnego czasu, ale mają też wpływ na nabywanie umiejętności przydatnych w codziennym życiu. Życie przypomina szachy, więc ich praktykowanie pomaga z owych zdolności uczynić nawyki, dzięki którym łatwiej nam funkcjonować. Jakie zdolności miał na myśli Franklin? Między innymi: wytrwałość, zdolność przewidywania, roztropność w podejmowaniu decyzji, a także umiejętność dokonywania właściwych wyborów.
