STAN PRAWNY NA 28 SIERPNIA 2024

W drugiej części artykułu prezentujemy zagadnienia współpracy ze związkami zawodowymi podczas przyjmowania wewnętrznych regulaminów funkcjonowania poradni, stosowania kar porządkowych, dokonywania oceny pracy pracowników pedagogicznych czy awansu zawodowego nauczycieli.

Uzgadnianie ze związkami zawodowymi treści regulaminu wynagradzania

Istotne uprawnienie zakładowych organizacji związkowych łączy się z wprowadzaniem, na podstawie art. 77²Kodeksu pracy, przez pracodawcę regulaminu wynagradzania, dotyczącego warunków wynagradzania za pracę pracowników niepedagogicznych. W sytuacji, gdy w placówce, w której wprowadzany jest regulamin wynagradzania, działa przynajmniej jedna zakładowa organizacja związkowa, pracodawca ma obowiązek uzgodnić z nią treść regulaminu.

Przez uzgadnianie należy rozumieć konieczność wspólnego ustalenia oraz zaakceptowania przez obie strony postanowień regulaminu. Stąd też w przypadku, gdy związek zawodowy nie zgodzi się na wprowadzenie regulaminu wynagradzania o określonej treści, pracodawca nie będzie mógł dokonać jego jednostronnego wydania. W praktyce przyjmuje się jednak, że w sytuacji, gdy związek zawodowy nie chce podjąć negocjacji nad regulaminem (próbując zablokować jego wprowadzenie swoją bierną postawą), pracodawca jest zwolniony z obowiązku uzgadniania z nim treści regulaminu.

Jeżeli u pracodawcy działa jednocześnie kilka związków zawodowych, zastosowanie znajdzie art. 30 ust. 5 i 6 Ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z którym organizacje te powinny w ciągu 30 dni przedstawić pracodawcy wspólnie uzgodnione stanowisko co do treści regulaminu, które pracodawca będzie musiał wziąć pod uwagę (zwłaszcza jeżeli będzie ono negatywne). Jeżeli w tym terminie nie uda im się dojść do porozumienia, pracodawca będzie mógł wydać regulamin jednostronnie, jednakże po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych.

W sytuacji, gdy z powodu sprzeciwu związków zawodowych nie uda się wprowadzić regulaminu wynagradzania w życie, pracodawcy pozostaje określanie warunków wynagradzania pracowników indywidualnie – w umowach o pracę – przy zastrzeżeniu, aby warunki te nie prowadziły do dyskryminacji w zakresie wynagradzania. Ponadto w praktyce przyjmuje się, że projekt regulaminu, który nie wszedł w życie, może być w zasadzie traktowany jako jednostronne zobowiązanie pracodawcy do określonych świadczeń na rzecz pracowników, jeżeli jest to dla nich korzystne (chociaż oczywiście taki niezaakceptowany regulamin nie będzie miał charakteru aktu normatywnego).

Uzgadnianie ze związkami zawodowymi treści regulaminu wynagradzania nauczycieli

Działające w poradni związki zawodowe posiadają uprawniania w zakresie uzgadniania treści regulaminu wynagradzania nauczycieli, wprowadzanego przez organ prowadzący poradnię będący jednostką samorządu terytorialnego (art. 30 ust. 6a Karty nauczyciela). Należy mieć na uwadze, że co do zasady wobec regulaminu wynagradzania nauczycieli nie stosuje się odpowiednio art. 77² k.p., ponieważ nie ma on charakteru zakładowego, tak jak regulamin wynagradzania wprowadzany przez pracodawcę, lecz jest w istocie aktem prawa miejscowego, uchwalanym przez właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej poradnię. Uzgodnienie treści uchwały wprowadzającej regulamin wynagradzania nauczycieli ogranicza swobodę decyzyjną organu prowadzącego – kwestie, co do których porozumiano się ze związkiem zawodowym, powinny więc zostać ujęte w jego treści.

Uzgadnianie ze związkami zawodowymi treści regulaminu pracy

Zakładowe organizacje związkowe odgrywają również rolę przy ustalaniu treści działającego w poradni regulaminu pracy – art. 104 z ind. 2 k.p. Jednocześnie regulamin pracy wydany przez pracodawcę bez wymaganego uzgodnienia z zakładową organizacją związkową nie ma mocy wiążącej (co potwierdził Wyrok Sądu Najwyższego z 21 marca 2001 r., sygn. akt I PKN 320/00). Natomiast w razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie (przepisy nie wskazują, ile powinien wynosić ten termin, natomiast zwykle przyjmuje się, że wynosi on 30 dni), regulamin pracy ustala pracodawca. Oznacza to, że brak porozumienia ze związkami zawodowymi uprawni dyrektora poradni do jednostronnego ustanowienia regulaminu pracy. Jeżeli w poradni działa kilka organizacji związkowych, zastosowanie znajdzie art. 30 ust. 5 i 6 Ustawy o związkach zawodowych