OPUBLIKOWANO: 10 KWIETNIA 2017

Centralizacja podatku VAT a umowy z dostawcami

Opracowała: Aleksandra Trocińska, konsultant podatkowy

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.),
• Ustawa z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1454 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz.U. z 2015 r. poz. 2193).

Od 1 stycznia 2017 r. wszystkie jednostki budżetowe, w tym także publiczne szkoły i przedszkola, nie są odrębnymi podatnikami podatku VAT. Gminę i jednostki budżetowe funkcjonujące na jej obszarze uważa się za jeden podmiot w rozumieniu podatku VAT. Ta radykalna zmiana postrzegania gminy i jednostek budżetowych jako jednego podatnika (a nie, jak dotychczas, jako odrębne podmioty VAT) w praktyce oznacza potrzebę m.in. dostosowania faktur i umów z dostawcami do zmian, a przy tym stosowania jednolitych zasad w zakresie rozliczeń VAT-u, tak aby następnie można było te rozliczenia scentralizować.

Skąd decyzja o centralizacji VAT-u?

Decyzja o centralizacji podatku VAT w gminach wynika z Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2013 r. (I FPS 1/13), zgodnie z którą Sąd uznał, że szkoła, pomimo wyodrębnienia organizacyjnego oraz względnej samodzielności, nie dysponuje własnym mieniem i nie prowadzi działalności gospodarczej niezależnie od gminy. Wobec tego wszystkie czynności wykonywane przez szkoły publiczne, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, wykonywane są przez miasto (gminę) i to dane miasta (gminy) powinny znaleźć się na fakturze VAT. Powyższa Uchwała została następnie potwierdzona Wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 września 2015 r. (C-276/14).

Wskutek ww. orzecznictwa Ministerstwo Finansów podjęło decyzję o centralizacji rozliczeń gminy oraz jej jednostek budżetowych w zakresie podatku VAT, tzn.:

• samorządowe jednostki budżetowe (w tym także publiczne szkoły i przedszkola) nie posiadają odrębności podatkowej na gruncie Ustawy o VAT; w konsekwencji wszystkie ich czynności, podlegają podatkowi VAT i powinny być rozliczane przez jednostkę samorządu terytorialnego (gminę), która je utworzyła,
• samorządy mogą dokonać korekt dotychczasowych rozliczeń (uwzględniając model scentralizowany, czyli wspólne rozliczenia gminy i ich jednostek), które nie uległy przedawnieniu, przy czym korekty te muszą zostać sporządzone w odniesieniu do poprzedniego pięcioletniego okresu nieobjętego przedawnieniem.

Centralizacja we wszystkich gminach miała nastąpić obowiązkowo najpóźniej do 1 stycznia 2017 r. W tym zakresie Ministerstwo Finansów opracowało koncepcję centralizacji i przygotowało Ustawę dotyczącą centralizacji VAT (tzw. specustawa) oraz Rozporządzenie z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Co w praktyce powoduje centralizacja VAT-u?

Centralizacja rozliczeń VAT-u ma dla jednostek budżetowych i gmin następujące skutki:

• potrzeba wspólnego prowadzenia przez gminę oraz jej jednostki budżetowe jednolitej ewidencji dla celów podatku VAT,