Nauczyciel przedszkola i emocje – własne i podopiecznych

Opracowała: Izabela Czaja-Antoszek, psycholog dziecięcy, pedagog, arteterapeuta, animator dramy i technik teatralnych, instruktor metod rozwoju ruchowego dziecka, prowadzi autorskie zajęcia twórcze i ogólnorozwojowe oraz warsztaty z umiejętności wychowawczych, a także Pracownię Psychologiczną Razem, założycielka grupy edukacyjnej Ideownia oraz stowarzyszenia psychologów i pedagogów Eksperto Centrum Specjalistów Rozwoju

Świadomy nauczyciel wie, że przemoc w jakiejkolwiek postaci szkodzi psychice i rozwojowi emocjonalnemu dziecka. Taki nauczyciel wspiera rodziców podopiecznych w przypadku różnych problemów wychowawczych. To jednak on najczęściej towarzyszy dzieciom w sytuacjach konfliktowych i prowadzących do agresji. W jaki sposób może zrozumieć, dlaczego maluchy się kłócą? Jak może sobie poradzić z trudnymi sytuacjami między podopiecznymi? Wreszcie jakimi technikami może się posłużyć, by zredukować swój stres i nie uciec się do przemocy wobec dzieci?

Dlaczego dzieci się kłócą?

Konflikt jest naturalnym elementem relacji międzyludzkich. Występuje pomiędzy dziećmi w każdym wieku i na każdym etapie rozwojowym, niezależnie od stylu pedagogicznego nauczyciela pracującego w danej placówce edukacyjnej. Sytuacja konfliktu polega na sprzecznych dążeniach, potrzebach i oczekiwaniach dwóch stron. W placówce edukacyjnej konflikt ma wymiar specyficzny, ponieważ oprócz owych dwóch stron mamy jeszcze trzecią – nauczyciela. Może on odegrać albo rolę autorytetu, który dyktuje gotowe rozwiązanie, albo – co znacznie lepsze – mediatora, który, wspierając, zachęca do dialogu między skłóconymi stronami.

Nie ma jednego wytłumaczenia, dlaczego dochodzi do konfliktów między dziećmi. Konflikt jest jednym z obszarów, które są ściśle związane z relacjami międzyludzkimi i może być zarówno szansą dla rozwoju człowieka, jak i zagrożeniem. Prawie każde dziecko było lub prawdopodobnie będzie w sytuacji konfliktu z innym dzieckiem. Może on przybierać postać sprzeczek, krzyczenia na siebie, popychania, obrażania, przezywania, skarżenia na siebie itp. Efektem takich zachowań często jest płacz, złość, bunt. Wielu psychologów przyjmuje, że konflikt między dziećmi może mieć wartość pozytywną, kształtującą osobowość dziecka. Warunkiem jest jednak to, żeby był przeprowadzony w sposób konstruktywny i zakończył się znalezieniem rozwiązania oraz wyciszeniem emocji, a nie upokorzeniem czy agresją. Tylko w prawidłowo przeprowadzonym procesie konfliktu dziecko ma szansę poznać, jak przyjemnie jest szukać wspólnego rozwiązania, poznawać własne granice, uczyć się szacunku dla drugiego człowieka i uwzględniania jego potrzeb.