OPUBLIKOWANO: 10 MARCA 2017

Asertywność w pracy z dzieckiem

Opracowała: Jagna Niepokólczycka-Gac, pedagog, socjoterapeuta, wieloletni kurator społecznego sądu rodzinnego i dla nieletnich

Asertywność często jest rozumiana jako bezkompromisowe prawo do egzekwowania własnych potrzeb. Tymczasem jest to postawa polegająca na realizowaniu swoich praw, przy jednoczesnym poszanowaniu praw innych osób. Uczy ona szacunku do samego siebie i podnosi poczucie własnej wartości, jest umiejętnością komunikowania się z innymi przy zachowaniu własnej odrębności, ale bez narzucania swojego zdania. Asertywność oznacza, że każdy ma prawo do bycia sobą, czyli do wyrażania swoich uczuć i poglądów, zarządzania własnym czasem i podejmowania osobistych decyzji.

Asertywny specjalista

Asertywność nie jest cechą wrodzoną ani stałą. Specjalista w pewnych sytuacjach może reagować w sposób asertywny, a w innych kierować się uległością lub być agresywny. Specjalista, który w pracy z dzieckiem zachowuje zasady asertywności, jest postrzegany przez swoich podopiecznych jako potrafiący się z nimi komunikować, otwarty na ich potrzeby, osiągający zamierzone cele, tym samym jest lubiany i ceniony.

Pozostawanie przez specjalistę przy swoim stanowisku wymaga stosowania praw, które opisał Herbert Fensterheim. Pozwalają one na okazanie szacunku dla potrzeb młodego pacjenta i jego rodziców, a także wdrażanie dzieci do poprawnego stosowania asertywnych metod komunikacji w życiu.

Prawa według Fensterheima:

1. Masz prawo do korzystania ze swoich praw.
2. Masz prawo do robienia tego, co chcesz, dopóki nie rani to innej osoby.
3. Masz prawo do przedyskutowania i wyjaśnienia problemu z drugą osobą.
4. Masz prawo do przedstawienia innym swoich próśb, dopóki uznajesz, że druga osoba ma prawo odmówić.
5. Masz prawo do zachowania swojej godności poprzez asertywne zachowanie, nawet jeśli rani inną osobę, dopóki twoje intencje nie są agresywne, lecz asertywne.

Asertywne aspekty diagnozy i terapii

Samoocena dziecka dysfunkcyjnego zazwyczaj jest znacznie zaniżona, prowadzi do zachowań, które manifestują się przemocowością lub uległością. Dziecko dysfunkcyjne, napotykając opór, reaguje agresją lub wycofuje się, nie podejmując prób pokonania trudności. Uczenie go zachowań asertywnych jest więc ważnym aspektem każdej pracy terapeutycznej. Jednocześnie należy pamiętać, że dziecko nie uczy się intencjonalne. Najbardziej skuteczną metodą wychowawczą jest modelowanie, dlatego też stosowanie zasad asertywności w pracy z dzieckiem jest pożądane i skutkuje wdrażaniem młodego pacjenta do poprawnego manifestowania swoich potrzeb i respektowania praw innych.