OPUBLIKOWANO: 9 LUTEGO 2017

Renta z powodu niezdolności do pracy

Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 372 ze zm.),
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).

Podczas trwania stosunku pracy między pracownikiem i pracodawcą może zdarzyć się sytuacja, że pracownik poważnie zachoruje. Jeżeli choroba trwa dłuższy czas, pracownik może wykorzystać okres zasiłkowy, tj. przedstawiać pracodawcy zwolnienie lekarskie usprawiedliwiające nieobecność w pracy przez 182 dni (270 dni w przypadku gruźlicy lub w czasie ciąży). Należy pamiętać, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jeżeli powód niezdolności do pracy pracownika z powodu choroby utrzymuje się po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, pracownik może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Przysługuje ono ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie tej zdolności (art. 18 ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Należy podkreślić, że świadczenia rehabilitacyjnego nie otrzyma osoba, która jest uprawniona do:

• emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (nawet jeśli nie pobiera tego świadczenia),
• zasiłku dla bezrobotnych,
• zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
• nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów.

Kto może ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy

Zgodnie z art. 57 oraz 57a Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do renty przysługuje osobie (ubezpieczonej), która spełni następujące warunki:

• jest niezdolna do pracy,
• ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
• niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia, tj. obowiązkowych lub dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych – dotyczy to m.in. okresu pozostawania w stosunku pracy albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła – w znacznym stopniu – zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji. W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji.

W Wyroku z dnia 24 sierpnia 2010 r. (I UK 64/10) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przy ocenie niezdolności do pracy w myśl ustawy emerytalnej o niezdolności