OPUBLIKOWANO: 11 STYCZNIA 2017
Korzystanie przez pracownika z narzędzi własnych i powierzonych
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. 2016 poz. 868 ze zm.),
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2016 poz. 380 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. 2016 poz. 2032 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. 2002 Nr 27 poz. 271 ze zm.).
Zasadniczo pracownik świadczący pracę na rzecz pracodawcy powinien otrzymywać narzędzia służbowe niezbędne do wykonywania pracy. Jednakże możliwe jest także wykorzystywanie narzędzi własnych przez pracownika do pracy, takich jak: prywatny telefon komórkowy, laptop, samochód itp. W przypadku powierzenia narzędzi pracownikowi przez pracodawcę, na pracowniku spoczywa przede wszystkich dbałość o powierzone mienie i odpowiedzialność za szkodę w mieniu z winy pracownika. Natomiast w przypadku, gdy na podstawie umowy z pracodawcą pracownik wykorzystuje do pracy swój sprzęt, to wówczas przysługuje mu ekwiwalent za używanie własnych narzędzi.
Powierzenie mienia pracownikowi
Jak wskazuje przepis art. 124 § 1 Kodeksu pracy, jeżeli pracownikowi powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się:
- pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
- narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty,
- środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze,
- jakiekolwiek inne przedmioty,
wówczas odpowiada on w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Warunkiem odpowiedzialności pracownika jest oczywiście przypisanie mu winy w jego działaniu, tj. wykazanie, że wyrządził szkodę w sposób umyślny lub nieumyślny, ale w wyniku rażącego niedbalstwa albo lekkomyślności. Pracownik może uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Na podstawie art. 125 § 1 Kodeksu pracy pracownicy mogą przyjąć od pracodawcy wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im do wspólnego używania z obowiązkiem wyliczenia się. W takiej sytuacji jednak pracodawca musi zawrzeć z pracownikami pisemną umowę o współodpowiedzialności materialnej. Przykładem może tu być powierzenie kilku pracownikom tego samego samochodu służbowego. W razie powstałej szkody każdy z pracowników odpowiada wyłącznie w części określonej w umowie. Jednakże w razie wykazania, że szkoda w całości lub w części została spowodowana tylko przez niektórych pracowników, za całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają tylko sprawcy szkody.
Ważne jest, aby pracodawca posiadał regulamin pracy, w którym zostaną określone zasady przyznawania pracownikom narzędzi do pracy oraz ich rodzaj. Przy czym każdorazowo powierzając konkretnej osobie mienie, należy sporządzić pisemny dokument – oświadczenie pracownika, że przyjmuje określone narzędzia, ich rodzaj, stan, ewentualnie datę zwrotu. W oświadczeniu takim powinna obowiązkowo znaleźć się adnotacja o obowiązku zwrotu narzędzi przez pracownika i rozliczenia się.
Używanie przez pracownika własnych narzędzi
Kodeks pracy nie reguluje zasad wykorzystywania przez pracowników własnego sprzętu do pracy, co wynika z tego, że zasadniczo na pracodawcy spoczywa obowiązek wyposażenia stanowiska pracy pracownika w niezbędne narzędzia. Przepisy, które należy zatem stosować w tym zakresie, to regulacje Kodeksu cywilnego. Oparcie się w tym wypadku o przepisy cywilne jest możliwe na podstawie art. 300 Kodeksu pracy. Jak wskazuje bowiem art. 3531 Kodeksu cywilnego
