Wpływ przemocy na psychikę dziecka

Opracowała: Izabela Czaja-Antoszek, psycholog dziecięcy, pedagog, arteterapeuta, animator dramy i technik teatralnych, instruktor metod rozwoju ruchowego dziecka, prowadzi autorskie zajęcia twórcze i ogólnorozwojowe oraz warsztaty z umiejętności wychowawczych, a także Pracownię Psychologiczną Razem, założycielka grupy edukacyjnej Ideownia oraz stowarzyszenia psychologów i pedagogów Eksperto Centrum Specjalistów Rozwoju

Czy lekkie potrząśniecie dzieckiem to już przemoc? A jeden tzw. wychowawczy klaps, jeśli dziecko na niego zasłużyło? Czy ostry ton głosu rodzica, gdy maluch kolejny raz nie słucha polecenia, zaliczyć można do form przemocy? Jak działania rodziców i nauczycieli, te z kręgu zachowań przemocowych, wpływają na psychikę najmłodszych? Jak rozpoznać, że dziecko w żłobku lub przedszkolu jest źle traktowane?

Co uznajemy za przemoc?

Przemoc może zdarzyć się w każdym środowisku – nie zależy od statusu społecznego czy materialnego rodziny. Przemoc to stosowanie kar cielesnych, sprawianie cierpień emocjonalnych, a także zaniedbywanie potrzeb fizycznych i psychicznych dziecka.

Rozróżniamy następujące formy przemocy wobec najmłodszych:

• przemoc fizyczna – celowe działania pozostawiające urazy na ciele dziecka – wszelkiego rodzaju bicie, popychanie, szturchanie, potrząsanie dzieckiem i inne (nawet jeśli mają intencję „żeby się nauczyło”, „żeby coś zrobiło” itp.),
• przemoc emocjonalna – działania, które mają na celu obniżenie samooceny dziecka i zmniejszenie jego możliwości rozwojowych; należą do nich: wyśmiewanie, ubliżanie, wyzywanie, groźby, szantaż, straszenie, emocjonalne odrzucenie, nadmierne wymagania nieadekwatne do wieku i możliwości dziecka, nieszanowanie granic prywatności, niszczenie ważnych dla dziecka rzeczy,
• zaniedbywanie – niezaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka zarówno fizycznych (właściwe odżywianie, ubranie, odpowiednia ilość snu, ochrona zdrowia, edukacja itp.), jak i psychicznych (miłość, troska, wsparcie, poczucie bezpieczeństwa itp.),

• wykorzystywanie seksualne – działania osoby dorosłej, które mają na celu jej podniecenie lub osiągnięcie satysfakcji seksualnej kosztem dziecka (ekshibicjonizm, uwodzenie, zachęcanie do rozbierania się, czynienie dziecka świadkiem aktów seksualnych, pornografia, dotykanie miejsc intymnych, różnego rodzaju akty seksualne).

O klapsach raz jeszcze