STAN PRAWNY NA 30 STYCZNIA 2024

Cele i zarządzanie ryzykiem to druga grupa standardów kontroli zarządczej określona Komunikatem Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych. Co warto o tym wiedzieć?

W ramach wspomnianej grupy standardów kontroli zarządczej (czyli celów i zarządzania ryzykiem) wyróżniamy następujące elementy:

• misję,
• określanie celów i zadań, monitorowanie i ocenę ich realizacji,
• identyfikację ryzyka,
• analizę ryzyka,
• reakcję na ryzyko.

Zgodnie ze standardami kontroli zarządczej jasne określenie misji może sprzyjać ustaleniu hierarchii celów i zadań oraz efektywnemu zarządzaniu ryzykiem. Z kolei zarządzanie ryzykiem ma na celu zwiększenie prawdopodobieństwa osiągnięcia celów i realizacji zadań. Proces zarządzania ryzykiem powinien być dokumentowany. Standardy kontroli zarządczej wymagają w ramach misji, czyli pierwszego elementu omawianej grupy standardów, rozważenia możliwości wskazania celu istnienia jednostki w postaci krótkiego i syntetycznego opisu misji. Odnosząc to wymaganie do samorządowej placówki, zauważyć można, że w jej wypadku taki opis już istnieje – zawiera go statut poradni.

Następny element omawianego standardu to określanie celów i zadań, monitorowanie i ocena ich realizacji. Odnosząc się do wytycznych do samooceny kontroli finansowej, stwierdzić należy, że wymagają one, aby kierownictwo jednostki, czyli dyrektor, ustaliło ogólne cele jednostki co najmniej na bieżący rok. W szczególności:

• cele ogólne są jasne i zgodne z zadaniami jednostki określonymi przez przepisy prawa, statut lub inne obowiązujące jednostkę regulacje,
• liczba celów ogólnych jest niewielka, aby kierownictwo mogło skutecznie monitorować ich realizację,
• cele ogólne są wystarczająco specyficzne dla danej jednostki,
• został określony termin, w którym poszczególne cele ogólne mają być osiągnięte,
• cele ogólne są możliwe do osiągnięcia przez daną jednostkę,
• wszyscy pracownicy znają i rozumieją cele ogólne jednostki.

Wykonanie celów należy monitorować za pomocą wyznaczonych mierników.

Cele strategiczne i operacyjne

Stosownie z kolei do wytycznych w zakresie planowania i zarządzania ryzykiem, stanowiących załącznik do Komunikatu Nr 6 Ministra Finansów z dnia 6 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowych wytycznych dla jednostek sektora finansów publicznych w zakresie planowania oraz zarządzania ryzykiem, cele:

• są podstawowymi elementami kierowania jednostką,
• zapewniają poczucie kierunku,
• skupiają wysiłki (pozwalają na efektywną alokację ograniczonych zasobów),