OPUBLIKOWANO: 15 LISTOPADA 2016
ZAKTUALIZOWANO: 31 LIPCA 2017
Współpraca szkoły z kuratorem sądowym
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 795 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1654 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 października 2001 r. w sprawie ośrodków kuratorskich (Dz.U. z 2001 r. Nr 120 poz. 1294),
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 989).
Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych, którego problemy wynikają z niedostosowania społecznego lub wykluczenia społecznego jego rodziców, jest wspomagany w rozwiązywaniu problemów przez sąd rodzinny i dla nieletnich. Pośrednikiem pomiędzy wymiarem sprawiedliwości a społecznością, w której wzrasta młody człowiek, jest kurator sądowy.
Kurator zawodowy i społeczny
Kurator jest pracownikiem merytorycznym sądu. Może być etatowym lub społecznym pracownikiem wymiaru sprawiedliwości. Jego działalność podlega Ustawie o kuratorach sądowych oraz Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych. Kuratorem zawodowym może zostać osoba, która:
- posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- jest nieskazitelnego charakteru,
- jest zdolna ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków kuratora zawodowego,
- ukończyła wyższe studia magisterskie z zakresu nauk pedagogiczno-psychologicznych, socjologicznych lub prawnych albo inne wyższe studia magisterskie i studia podyplomowe z zakresu nauk pedagogiczno-psychologicznych, socjologicznych lub prawnych,
- odbyła aplikację kuratorską,
- zdała egzamin kuratorski.
Przed przystąpieniem do pracy kurator zawodowy składa przysięgę na ręce prezesa sądu okręgowego. Jej treść zobowiązuje go do wykonywania obowiązków rzetelnie i zgodnie z prawem oraz kierowania się w pracy dobrem Polski i osób podlegających pieczy. Ponadto w czasie ślubowania nowi kuratorzy zobowiązują się do postępowania zgodnie z etyką zawodową, w tym do zachowania tajemnicy zawodowej.
Jednym z zadań kuratorów zawodowych jest pozyskiwanie i wspieranie w wykonywaniu obowiązków kuratorów społecznych. Są to osoby, które prowadzą nieodpłatnie mniej skomplikowane nadzory. Bardzo często zostają nimi pedagodzy szkolni, którzy z racji pełnionej funkcji zajmują się w placówce problemami rodzinnymi i wychowawczymi uczniów. Jest to bardzo korzystne dla szkoły, ze względu na dobro dzieci i współpracę opartą na wspólnie podejmowanych decyzjach. Szczególnie cenieni w pracy kuratorskiej są nauczyciele-mężczyźni, którzy zwłaszcza dla chłopców zagrożonych wykluczeniem stanowią wzorzec odpowiednich zachowań.
Obowiązki kuratora zawodowego
Niekiedy wydaje się, że sprawa przekazana do sądu powinna być przez tę instytucję natychmiast rozwiązana. Równie często odpowiedzialnością tą obciążany jest kurator sądowy, który, jako reprezentant wymiaru sprawiedliwości, jest słusznie z nim utożsamiany. Możliwości sądu są jednak ograniczone przez prawo, a przekazywane do niego sprawy bardzo trudne i skomplikowane. Dlatego zasadne jest zapoznanie się z uprawnieniami i ograniczeniami, jakie posiada kurator sądowy.
Jego praca zaczyna się od powierzenia mu przez sąd wykonania wywiadu do sprawy lub, zgodnie z orzeczeniem wymiaru sprawiedliwości, sprawowania nadzoru nad rodziną lub nad nieletnim, który przejawia zachowania świadczące o demoralizacji. Jego obowiązkiem jest niezwłoczne zapoznanie się z aktami sprawy oraz innymi informacjami o podopiecznym, a także z przebiegiem dotychczasowych nadzorów i dokumentacją dotyczącą ucznia, którą dotychczas zgromadziła szkoła. Następnie kurator nawiązuje kontakt z podopiecznym, nie później jednak niż w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania prawomocnego orzeczenia.
Podczas pierwszego spotkania poucza podopiecznego i jego rodzinę o prawach i obowiązkach, które wynikają z orzeczenia sądu, oraz omawia z nimi sposób, w jaki będzie realizowany nadzór. Swoją pracę z uczniem opiera na planie oddziaływań profilaktyczno-resocjalizacyjnych oraz opiekuńczo-wychowawczych, a także współpracy z jego rodziną. Podstawowym zadaniem w trakcie pracy jest wspieranie go w organizacji nauki, pracy i czasu wolnego, jak również w rozwiązaniu trudności życiowych. Co ważne dla pracowników szkoły, obowiązkiem kuratora wynikającym z prawa jest kontrolowanie zachowania podopiecznego m.in. w miejscu nauki.
Kurator w swojej pracy z podopiecznymi ma obowiązek współdziałać z organizacjami, instytucjami i stowarzyszeniami. W praktyce są to ośrodki pomocy społecznej, centra pomocy rodzinie, poradnie zdrowia w tym zdrowia psychicznego, poradnie psychologiczno-pedagogiczne rejonowe oraz specjalistyczne, Ochotnicze Hufce Pracy oraz szkoły różnego szczebla.
