OPUBLIKOWANO: 21 PAŹDZIERNIKA 2016
ZAKTUALIZOWANO: 31 LIPCA 2017
Kontrola ZUS-u w szkole
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257),
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.),
- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1829),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek (Dz.U. z 1998 r. Nr 164 poz. 1165),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (Dz.U. z 2002 r. Nr 5 poz. 46).
Zgodnie z Ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych szkoły podlegają kontroli ZUS-u. Podpowiadamy, jak odpowiednio się do niej przygotować oraz szczegółowo opisujemy przebieg i zakres inspekcji przeprowadzanej przez kontrolerów ZUS-u.
Jednostki oświaty, w tym również szkoły, tak jak inne podmioty będące płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne, podlegają kontroli ZUS-u. Inspekcję ZUS-u określa Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z przywołaną Ustawą kontrolą może zostać objęty każdy, na kim spoczywa obowiązek zgłaszania pracowników do ubezpieczeń społecznych, obliczania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i inne fundusze, potrącania składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten dotyczy zarówno publicznych, jak i niepublicznych szkół, w zakresie zatrudniania nauczycieli i pracowników niepedagogicznych.
Podstawa prawna i tryb przeprowadzania kontroli
Szczegółowe zasady przeprowadzania kontroli zostały zawarte w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek. Zgodnie z § 3 tego Rozporządzenia kontrolę płatnika składek zarządza się w drodze wydania upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Wspomniane upoważnienie wydaje główny inspektor kontroli ZUS-u lub upoważnieni przez niego inspektorzy kontroli. Przed rozpoczęciem kontroli inspektor kontroli ZUS-u powinien zawiadomić placówkę o wszczęciu postępowania kontrolnego. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku szkół, w tym zwłaszcza szkół niepublicznych, zastosowania nie mają przepisy Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które regulują kwestie związane ze sposobem przeprowadzania kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorców. Regulacje prawne ww. Ustawy ustalają m.in. termin, który musi upłynąć od momentu doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli oraz maksymalny czas trwania wszystkich kontroli w danym podmiocie. Prowadzenie szkół nie jest działalnością gospodarczą, co przesądza o wyłączeniu ich spod zapisów Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Tym samym, w przypadku kontroli ZUS-u w szkole zastosowanie będzie miało wspomniane Rozporządzenie, Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ogólne przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. W praktyce do zawiadomienia o wszczęciu postępowania kontrolnego może dojść telefonicznie na kilka dni przed rozpoczęciem inspekcji, a pismo zawiadamiające zostanie doręczone osobiście przez inspektora ZUS-u. Możliwe jest również wcześniejsze doręczenie drogą pocztową zawiadomienia za pokwitowaniem odbioru.
Zgodnie z § 5 ust. 1 omawianego Rozporządzenia zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli zawiera:
- określenie inspektora lub inspektorów kontroli ZUS-u,
- przewidywany czas trwania kontroli,
- zakres kontroli,
- prawa i obowiązki kontrolowanego płatnika składek.
Po doręczeniu zawiadomienia faktyczna kontrola u płatnika składek może rozpocząć się dopiero po okazaniu przez inspektora legitymacji służbowej oraz po dostarczeniu upoważnienia do jej przeprowadzenia.
Zgodnie z § 3 ust. 3 Rozporządzenia upoważnienie takie powinno zawierać:
- oznaczenie jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- podstawę prawną przeprowadzenia kontroli,
- imię, nazwisko i numer legitymacji służbowej inspektora kontroli Zakładu,
- nazwę lub imię i nazwisko oraz adres płatnika składek,
- termin ważności upoważnienia.
Dzień doręczenia płatnikowi składek zgodnego z przepisami upoważnienia do przeprowadzenia kontroli stanowi jednocześnie datę wszczęcia kontroli – art. 89 ust. 2 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Częstotliwość kontroli ZUS-u
Według § 1 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek
