OPUBLIKOWANO: 12 WRZEŚNIA 2016
ZAKTUALIZOWANO: 21 GRUDNIA 2017
Obowiązek podatkowy i podstawa opodatkowania w podatku VAT w poradniach niepublicznych
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).
Co do zasady poradnie psychologiczno-pedagogiczne (zarówno publiczne, jak i niepubliczne) są zwolnione z podatku VAT – tzn. zwolnione są świadczone przez nie usługi związane z udzielaniem porad psychologiczno-pedagogicznych (zwolnienie przedmiotowe) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26a ustawy o VAT.
Jednakże w przypadku, gdy poradnia, zwłaszcza niepubliczna, będzie świadczyła usługi wychodzące poza podstawowy zakres jej działalności gospodarczej (np. będzie zatrudniała psychologów udzielających odpłatnych porad osobom innym niż dzieci i młodzież oraz osobom dorosłym w zakresie innym niż związane z wychowaniem dzieci i młodzieży lub też będzie wynajmowała pomieszczenia albo sprzedawała środki ruchome), to wówczas czynności takie nie będą już objęte zwolnieniem, o którym mowa powyżej. Świadczenie tego typu usług/dostawę towarów należy więc opodatkować podatkiem od towarów i usług (VAT) na zasadach ogólnych.
Przy świadczeniu usług czy też dostawie towarów opodatkowanych VAT, ale także zwolnionych z VAT, dla których poradnia na żądanie kontrahenta wystawia fakturę, ważne jest prawidłowe rozpoznanie momentu powstania obowiązku podatkowego – tj. momentu, od którego powstaną skutki podatkowe (obowiązek wpłaty podatku należnego w przypadku świadczeń opodatkowanych do właściwego ze względu na siedzibę prowadzenia działalności gospodarczej urzędu skarbowego oraz wykazanie w deklaracji VAT opodatkowanej sprzedaży). Ponadto, aby zapłacić podatek VAT w prawidłowej wysokości, niezbędne jest prawidłowe ustalenie podstawy opodatkowania, tj. wskazanie na fakturze kwoty/wartości usługi/towaru, od której należy obliczyć VAT należny.
Moment powstania obowiązku podatkowego
Moment powstania obowiązku podatkowego reguluje przepis art. 19a ustawy o VAT. Zasadą ogólną jest, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Obecnie dla powstania obowiązku podatkowego zasadniczo nie ma znaczenia moment wystawienia faktury, jak to miało miejsce przed nowelizacją ustawy o VAT, tj. przed dniem 1 stycznia 2014 r.
Ze względu na nieostrość językową wyrażeń: „chwila dokonania dostawy towarów” oraz „wykonanie usługi” w praktyce podatnicy mają problem z określeniem momentu powstania obowiązku podatkowego.
W przypadku dostawy towarów przyjmuje się, że ma ona miejsce z chwilą przeniesienia na nabywcę towarów prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel w sensie ekonomicznym, ale nie prawnym. Nie chodzi zatem o przeniesienia własności w rozumieniu prawa cywilnego – z punktu widzenia podatku VAT to, kto jest właścicielem prawnym rzeczy czy też jej posiadaczem, nie ma znaczenia. Przeniesienia prawa do rozporządzania rzeczą w sensie ekonomicznym oznacza, że na nabywcę towarów zostały przeniesione łącznie:
- korzyści – tj. nabywca może eksploatować rzecz i czerpać z niej korzyści,
- ciężary – np. koszty związane naprawą rzeczy, odpowiedzialnością za szkody wyrządzone przez rzecz osobom trzecim,
- ryzyka – np. przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy.
Rozpoznawanie obowiązku podatkowego w przypadku dostawy towarów z chwilą przejścia na nabywcę korzyści, ciężarów i ryzyk wynika także z interpretacji indywidualnych Ministerstwa Finansów (Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z 07.05.2014 r., sygn. akt: IPPP3/443-117/14-2/LK; Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie z 22.11.2013 r., sygn. akt: IPPP3/443-539/12/13-5/S/SM).
Natomiast w odniesieniu do wykonania usług, trudno jest tutaj mówić o przeniesieniu korzyści, ciężarów i ryzyk na nabywcę. Wobec tego należy przyjąć, że wykonanie usługi ma miejsce wówczas, gdy faktycznie została ona wykonana i zakończona.
