OPUBLIKOWANO: 3 SIERPNIA 2016
Postępowanie dyscyplinarne wobec nauczycieli po nowelizacji – część II
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
- Ustawa z dnia 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 668),
- Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2002 r. Nr 11 poz. 109 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2016 r. w sprawie szczegółowego trybu prowadzenia postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego wobec nauczycieli oraz wznawiania postępowania dyscyplinarnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 741),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli i trybu postępowania dyscyplinarnego (Dz.U. z 1998 r. Nr 15 poz. 64 ze zm.) – uchylone,
- Ustawa z dnia 17 grudnia 2013 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
W maju 2016 r. doszło do długo oczekiwanej nowelizacji Karty nauczyciela w zakresie prowadzenia nauczycielskiego postępowania dyscyplinarnego. Poprzednie rozwiązania były często krytykowane jako zawierające dużo wątpliwości oraz luk. Jednocześnie dużo wątpliwości wzbudzało Rozporządzenie zawierające szczegóły prowadzenia tego postępowania – chociaż powinno ono utracić moc 6 października 2000 r., to jednak dzięki prowizorycznemu rozwiązaniu Sądu Najwyższego udało się przedłużyć jego żywot aż do 30 maja 2016 r. Czy jednak nowe rozwiązania rzeczywiście pozwolą usprawnić prowadzenie postępowań dyscyplinarnych i przyspieszą wydawanie orzeczeń? Dopiero praktyka prowadzonych postępowań dyscyplinarnych pozwoli udzielić odpowiedzi na to pytanie.
W poprzednim wydaniu przedstawiliśmy pierwszą część zagadnień dotyczących zmian; w tym miesiącu natomiast zapraszamy do zapoznania się z drugą częścią artykułu.
Postępowanie przed komisją dyscyplinarną pierwszej instancji
Samo skierowanie przez rzecznika dyscyplinarnego wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przez komisję dyscyplinarną pierwszej instancji nie jest równoznaczne z obowiązkiem jego wszczęcia. Komisja ta, po przeanalizowaniu wniosku oraz dokumentacji zgromadzonej w toku postępowania przygotowawczego, podejmuje decyzję o:
- wszczęciu postępowania dyscyplinarnego i skierowaniu sprawy na rozprawę,
- odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, jeżeli:
- postępowanie wyjaśniające nie potwierdziło popełnienia przez nauczyciela zarzucanego mu czynu,
- zarzucany czyn nie zawiera znamion uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KN,
- za popełniony czyn nauczyciel został ukarany karą porządkową zgodnie z art. 108 k.p.,
- nauczyciel w chwili popełnienia zarzucanego czynu nie był zatrudniony na stanowisku nauczyciela w jednostkach organizacyjnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1a i 2 KN,
- nauczyciel zmarł,
- postępowanie dyscyplinarne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone lub wcześniej wszczęte toczy się,
- nastąpiło przedawnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Analogicznie jak w przypadku postanowienia o umorzeniu postępowania wyjaśniającego w przypadku wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego nauczycielowi, którego dotyczył wniosek, oraz dyrektorowi szkoły, w której jest on zatrudniony, przysługuje zażalenie do komisji dyscyplinarnej drugiej instancji – w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia.
Możliwy jest także przypadek, gdy komisja uzna, że rzecznik powinien uzupełnić materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania wyjaśniającego lub wyłącznie wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego. W takim przypadku nauczyciel i jego obrońca powinni otrzymać odpis wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, po dokonaniu przez rzecznika należytego uzupełnienia postępowania lub wniosku (§ 18 ust. 6 Rozporządzenia).
Od momentu doręczenia nauczycielowi postanowienia komisji pierwszej instancji o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego uważa się go za obwinionego. Obwinionego nauczyciela nie uważa się jednak za winnego zarzucanego mu czynu, dopóki nie zostanie mu udowodniona wina stwierdzona prawomocnym orzeczeniem komisji dyscyplinarnej (art. 85c ust. 1 i 2 KN). Zasadą postępowania dyscyplinarnego jest także rozstrzyganie niedających się usunąć wątpliwości na korzyść obwinionego.
