OPUBLIKOWANO: 20 LIPCA 2016
Ustawa o systemie oświaty po nowelizacji z 23 czerwca 2016 r.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1010).
23 czerwca 2016 r. Sejm uchwalił Ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, która oprócz nielicznych wyjątków wejdzie w życie 1 września 2016 r. Wprowadza ona wiele zmian do systemu oświaty. Artykuł omawia szczegółowo te z nich, które dotyczą przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, przy czym osobno przedstawia zmiany dotyczące dotowania podmiotów publicznych i osobno te odnoszące się do placówek niepublicznych. W sposób ogólny prezentuje również pozostałe zmiany, niezwiązane z wychowaniem przedszkolnym.
Zmiany dotyczące ustalania terminu postępowania rekrutacyjnego
Dotychczas ustalanie terminów postępowania rekrutacyjnego i postępowania uzupełniającego należało do zadań ministra, który określał je w drodze rozporządzenia i w skali kraju były one jednakowe dla wszystkich organów prowadzących. Nowelizacja Ustawy o systemie oświaty z 23 czerwca 2016 r. ograniczyła jednak tę kompetencję. Dodany art. 20wa wprowadza regulację przewidującą, że terminy przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego i postępowania uzupełniającego, w tym terminy składania dokumentów do publicznych przedszkoli i publicznych innych form wychowania przedszkolnego, określa do końca stycznia organ prowadzący.
Ten sam organ podaje do końca stycznia do publicznej wiadomości kryteria brane pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym i postępowaniu uzupełniającym oraz dokumenty niezbędne do potwierdzenia ich spełnienia, a także liczbę punktów możliwą do uzyskania za poszczególne kryteria. W przypadku nowo tworzonych publicznych przedszkoli i publicznych innych form wychowania przedszkolnego powyższe terminy i informacje muszą zostać podane do publicznej wiadomości nie później niż do dnia rozpoczęcia składania wniosków do tych placówek.
W przypadku wystąpienia na danym terenie stanu nadzwyczajnego uniemożliwiającego przeprowadzenie postępowania rekrutacyjnego lub postępowania uzupełniającego w wyznaczonych terminach dopuszczono możliwość, by dyrektor przedszkola, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, ustalił nowe terminy, podając je do publicznej wiadomości.
Rekrutacja do nowo zakładanego publicznego przedszkola i innej formy wychowania przedszkolnego
Dodany art. 20zca określa tryb przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego do nowo tworzonego publicznego przedszkola oraz publicznej innej formy wychowania przedszkolnego. Postępowanie to przeprowadza komisja rekrutacyjna powołana w innym publicznym przedszkolu prowadzonym przez ten sam organ prowadzący i przez niego wskazanym. Czynności dyrektora w postępowaniu rekrutacyjnym wykonuje dyrektor publicznego przedszkola, w którym została powołana komisja rekrutacyjna, w uzgodnieniu z organem prowadzącym nowo tworzone publiczne przedszkole lub publiczną inną formę wychowania przedszkolnego.
Zmiany dotyczące zgłoszenia niepublicznego przedszkola do ewidencji
Wprowadzono zmiany doprecyzowujące przepisy dotyczące zgłaszania przedszkoli niepublicznych do ewidencji. Odnoszą się one do wskazania miejsca prowadzenia placówki i spełniania przez nią wymagań określonych w przepisach:
- w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach,
- ochrony środowiska,
- Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
- techniczno-budowlanych,
- ochrony przeciwpożarowej.
Zmieniony art. 82 ust. 2 pkt 3 lit. d uso. wprowadza wymóg dołączenia do zgłoszenia do ewidencji pozytywnej opinii komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej oraz pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
Ponadto, zgodnie ze znowelizowanym art. 82 ust. 4 pkt 1, jeżeli zgłoszenie nie zawiera danych wymienionych w art. 82 ust. 2, w tym nie dołączono do niego opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, albo podane w nim dane są błędne – co stanowi novum w stosunku do dotychczasowego stanu prawnego – i mimo wezwania nie zostały one uzupełnione albo poprawione w wyznaczonym terminie, organ prowadzący ewidencję wydaje decyzję o odmowie wpisu do ewidencji.
Motywy zmian w przepisach dotyczących dotowania wychowania przedszkolnego
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, konieczne było doprecyzowanie przepisów dotyczących dotowania przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek niepublicznych oraz publicznych prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego i osoby fizyczne. Potrzeba ta wynikała z dużego poziomu ogólności dotychczasowych przepisów i wątpliwości interpretacyjnych, co w konsekwencji skutkowało niejednolitym stosowaniem tych regulacji w skali kraju. Na konieczność ich doprecyzowania i ujednolicenia wskazywały zarówno jednostki samorządu terytorialnego i inne organy prowadzące, jak i regionalne izby obrachunkowe oraz Najwyższa Izba Kontroli.
Słownik nowych pojęć
Zmiana przepisów dotyczących dotowania przedszkoli, szkół i placówek spowodowała, że do Ustawy o systemie oświaty zostały wprowadzone nowe pojęcia. Nowy słownik obejmuje następujące określenia, które znalazły się w dodanych art. 3 pkt 26–33 i art. 78a–78e: gmina miejska, gmina wiejska, gmina miejsko-wiejska, rok budżetowy, liczba mieszkańców, wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie oraz w powiecie, najbliższa gmina prowadząca, odpowiednio, przedszkole, szkołę podstawową, w której zorganizowano oddział przedszkolny, szkołę danego typu i rodzaju oraz szkołę, w której zorganizowano internat, najbliższy powiat prowadzący, odpowiednio, szkołę danego typu i rodzaju, placówkę danego rodzaju i szkołę, w której zorganizowano internat, najbliższe województwo prowadzące szkołę danego typu i rodzaju, podstawowa kwota dotacji, wydatki bieżące, statystyczna liczba dzieci, aktualizacja podstawowej kwoty dotacji. W uzasadnieniu do projektu Ustawy wskazano, że brak powyższych pojęć w dotychczasowych przepisach istotnie utrudniał ich stosowanie.
Określenie najbliższej gminy prowadzącej przedszkole i szkołę, w której zorganizowano oddział przedszkolny
System ustalania wysokości dotacji oparto na regule, zgodnie z którą, jeżeli w danej jednostce samorządu terytorialnego nie istnieje przedszkole czy szkoła danego typu i rodzaju prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego, to wysokość dotacji ustalana jest na podstawie wydatków bieżących zaplanowanych na jednego ucznia w najbliższej jednostce samorządu terytorialnego prowadzącej, odpowiednio, przedszkola czy szkoły danego typu i rodzaju. Dotychczas nie było jasne, na jakich kryteriach należy oprzeć wybór gminy, którą uznać można za najbliższą. Znowelizowane przepisy Ustawy o systemie oświaty (art. 78a ust. 1–4) wprowadzają algorytm jej ustalania. W pierwszej kolejności odnosi się on do gmin graniczących, wskazując na te o najbardziej zbliżonym wskaźniku dochodów podatkowych na jednego mieszkańca. Jeżeli żadna gmina granicząca tego samego typu co gmina dotująca nie prowadzi określonego przedszkola czy szkoły, w której zorganizowano oddział przedszkolny, najbliższą gminą będzie ta o najbardziej zbliżonym wskaźniku dochodów podatkowych na jednego mieszkańca na terenie tego samego powiatu. Jeśli żadna z nich nie spełnia wymaganych kryteriów, w dalszej kolejności bierze się pod uwagę gminę o najbardziej zbliżonym wskaźniku dochodów podatkowych zlokalizowaną na terenie tego samego województwa, a ostatecznie – gminę o najbardziej zbliżonym wskaźniku dochodów podatkowych na jednego mieszkańca zlokalizowaną na terenie innego województwa.
Ponadto przy ustalaniu najbliższej gminy należy brać pod uwagę jej typ (wiejska, miejska, miejsko-wiejska, miasto na prawach powiatu do i powyżej 150 tys. mieszkańców), a także ograniczenie, według którego porównywana gmina prowadząca co najmniej jedno przedszkole lub szkołę podstawową, w której zorganizowano oddział przedszkolny, nie może uwzględniać w wydatkach bieżących przeznaczonych na tę placówkę środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przekraczających wartość 50 proc. zaplanowanych wydatków bieżących.
Co istotne, na ministra właściwego ds. oświaty i wychowania nałożono obowiązek udostępnienia na stronie internetowej jego urzędu aplikacji ułatwiającej wyznaczenie najbliższej gminy (art. 78a ust. 17).
Określenie podstawowej kwoty dotacji
W dodanym art. 78b ust. 1 i 2 została określona podstawowa kwota dotacji dla przedszkoli i szkół podstawowych, w których zorganizowano oddział przedszkolny, natomiast w znowelizowanym art. 79a – podstawowa kwota dotacji dla innych form wychowania przedszkolnego.
Pod pojęciem podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli (szkół podstawowych, w których zorganizowano oddział przedszkolny) należy rozumieć kwotę wydatków bieżących zaplanowanych na prowadzenie przez gminę przedszkoli (szkół podstawowych, w których zorganizowano oddział przedszkolny), z wyłączeniem przedszkoli specjalnych (szkół podstawowych specjalnych) i przedszkoli (szkół podstawowych, w których zorganizowano oddział przedszkolny), w których zaplanowane wydatki bieżące finansowane z użyciem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przekraczają wartość 50 proc. ich zaplanowanych wydatków bieżących, pomniejszonych o:
- zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w tych przedszkolach (oddziałach przedszkolnych), stanowiące dochody budżetu gminy,
- zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy opłaty za wyżywienie w tych przedszkolach (oddziałach przedszkolnych), stanowiące dochody budżetu gminy,
- sumę iloczynów odpowiednich kwot przewidzianych w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy na uczniów niepełnosprawnych w przedszkolach (oddziałach przedszkolnych), posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, oraz statystycznej liczby takich uczniów w tych placówkach,
- zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy wydatki bieżące finansowane z użyciem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej na prowadzenie tych przedszkoli (oddziałów przedszkolnych),
- iloczyn kwoty przewidzianej w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy na dziecko objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju w przedszkolu (oddziale przedszkolnym), posiadające opinię o potrzebie wczesnego wspomagania, oraz statystycznej liczby takich dzieci w tych placówkach,
- iloczyn kwoty przewidzianej w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy na uczestnika zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w przedszkolach (oddziałach przedszkolnych), posiadającego orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, oraz statystycznej liczby uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych w tych przedszkolach (oddziałach przedszkolnych),
- zaplanowane na rok budżetowy w budżecie gminy wydatki bieżące na programy, o których mowa w art. 90u uso., w tych przedszkolach (oddziałach przedszkolnych).
