OPUBLIKOWANO: 24 CZERWCA 2016
ZAKTUALIZOWANO: 28 LIPCA 2017

Zmiana prawa o stowarzyszeniach

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.),
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 210 ze zm.),
• Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1923),
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.),
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 814 ze zm.),
• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 486 ze zm.),
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).

Zgodnie z art. 8 ust. 2 Ustawy Prawo oświatowe szkoła i placówka oświatowa może być zakładana i prowadzona przez:

• jednostkę samorządu terytorialnego,
• inną osobę prawną,
• osobę fizyczną.

Zgodnie z kolei z ust. 3 tej regulacji jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić jedynie szkoły i placówki publiczne. Ograniczenie to wiąże się z cechami, jakie charakteryzują szkołę niepubliczną – chodzi tu przede wszystkim o brak gwarancji bezpłatnego nauczania czy brak powszechnej dostępności.

Jednostki samorządu terytorialnego jako podmioty prowadzące szkoły

Przyznanie jednostce samorządu terytorialnego lub innej niż jednostka samorządu terytorialnego osobie prawnej oraz osobie fizycznej prawa do zakładania i prowadzenia szkół i placówek, a w konsekwencji do wykonywania zadań organu prowadzącego w stosunku do tych jednostek, wynika z faktu, że szkoły oraz placówki nie posiadają osobowości prawnej. W efekcie mogą uczestniczyć w obrocie cywilnoprawnym, choćby poprzez zawieranie umów kupna, jedynie z wykorzystaniem osobowości prawnej organów, które je utworzyły. Prawo do prowadzenia szkół mają zatem wyłącznie podmioty, które osobowość prawną posiadają, a więc samodzielnie i we własnym imieniu mogące uczestniczyć w obrocie prawnym.

Osobowość prawą posiadają jednostki samorządu terytorialnego. Została im ona przyznana, odpowiednio, w:

• art. 2 ust. 2 Ustawy o samorządzie gminnym,
• art. 2 ust. 2 Ustawy o samorządzie powiatowym,
• art. 6 ust. 2 Ustawy o samorządzie województwa.

Stowarzyszenia jako podmioty prowadzące szkoły

O tym, jakie inne podmioty posiadają osobowość prawną, w pierwszej kolejności stanowi art. 33 Kodeksu cywilnego