OPUBLIKOWANO: 9 CZERWCA 2016
Potrącenia komornicze z wynagrodzenia pracownika
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.),
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę za pracę w 2016 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1385).
Coraz powszechniejszym zjawiskiem przy naliczaniu wynagrodzeń pracowników staje się konieczność dokonania różnych potrąceń, w szczególności wynikających z tytułów egzekucyjnych wystawionych przez kancelarie komornicze. Na jednego pracownika przypada niekiedy nawet kilka zajęć komorniczych. Rodzi to dla pracodawców szereg wątpliwości, jak dokonywać potrąceń, aby pozostać w zgodzie z przepisami. Szczegółowo zasady dokonywania potrąceń regulują art. 87–91 Kodeksu pracy.
Które sumy z wynagrodzenia pracodawca może potrącić?
Zgodnie z art. 87 k.p. z wynagrodzenia za pracę pracodawca, bez zgody pracownika, może potrącić:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne z odpowiedzialności porządkowej przewidziane w art. 108 k.p.
Potrąceń z wynagrodzenia pracownika dokonuje się przy tym według podanej wyżej kolejności.
Ważne!
Organem uprawnionym do prowadzenia egzekucji jest komornik, naczelnik urzędu skarbowego, dyrektor oddziału ZUS-u, dyrektor izby celnej.
Podstawą do wszczęcia egzekucji przez uprawniony podmiot jest tytuł wykonawczy. Najczęściej występującymi tytułami wykonawczymi są prawomocne orzeczenia i ugody sądowe, wyroki sądu polubownego i ugody zawarte przed takim sądem, inne orzeczenia, ugody.
Procedura postępowania komornika
W celu zajęcia wynagrodzenia za pracę komornik – na podstawie art. 882 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) – wzywa pracodawcę, aby w ciągu tygodnia: przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielenie jego dochodu z wszelkich innych tytułów. Ponadto wzywa pracodawcę, aby podał kwotę i terminy, w których zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi oraz w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w którym sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli. Po stronie pracodawcy istnieje natomiast obowiązek niezwłocznego zawiadomienia komornika oraz wierzyciela o każdej zmianie ww. okoliczności (na podstawie art. 882 § 2 k.p.c.).
Ponadto, stosownie do art. 881 § 3 k.p.c., komornik wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych w § 2 nie wypłacał dłużnikowi żadnego wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia, lecz przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy do wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych.
Komornik często żąda od pracodawcy, by podał numer rachunku bankowego pracownika. Przepisy k.p.c. nie zawierają jednak takiej wzmianki. W związku z powyższym można stwierdzić, że udostępnianie przez pracodawcę informacji w postaci numeru rachunku bankowego nie wynika z żadnych norm prawa kształtujących obowiązki komornika.
Najważniejsze w dokonywaniu potrąceń jest właściwe określenie kwot, które pracodawca będzie przekazywał organowi egzekucyjnemu.
Ustalenie podstawy do dokonania potrącenia z wynagrodzenia
Podstawę stanowi miesięczne wynagrodzenie netto pracownika, czyli wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika, zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz pełną składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Zgodnie z brzmieniem art. 881 § 1 k.p.c. zajęcie egzekwowanego świadczenia dotyczy w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach pozostających w związku ze stosunkiem pracy.
Ustalenie kwoty dopuszczalnej do potrącenia z wynagrodzenia
Tutaj pracodawca powinien pamiętać o dwóch kwestiach: o ograniczeniach przy potrąceniach oraz o wyliczeniu prawidłowej kwoty, która jest wolna od potrącenia egzekucyjnego.
Zgodnie z art. 87 § 3 k.p. potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.
W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych pracodawca może zatem maksymalnie potrącić 3/5 wynagrodzenia netto. Natomiast w przypadku egzekucji innych należności niż świadczenia alimentacyjne lub potrącenia zaliczek pieniężnych potrącenia nie mogą przekroczyć połowy wynagrodzenia netto. Jeżeli jednego pracownika dotyczą jednocześnie potrącenia alimentacyjne i niealimentacyjne, to łącznie potrącenia nie mogą przekraczać 3/5 wynagrodzenia. Niezależnie od tych potrąceń kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108 k.p.
Zbieg kilku egzekucji
