OPUBLIKOWANO: 15 MARCA 2016
Motywowanie do nauki dzieci z problemami
Motywacja to stan gotowości do podjęcia określonych działań, ich kontynuowania oraz możliwości doprowadzenia do celu. Człowiek nabywa ją i kształtuje w trakcie całego swojego życia. Na motywację (i jej indywidualny dla każdego człowieka charakter) mają wpływ zarówno czynniki biologiczne, jak i społeczne. Osoba pracująca z dzieckiem wykluczonym społecznie powinna mieć tego świadomość i starać się tak projektować nowe środowisko wychowanka, aby wzmacniać czynniki ją poprawiające oraz eliminować bodźce, które wpływają niekorzystnie na jej poziom. Niestety dziecko umieszczone w ośrodku bardzo często jest spadkobiercą wyuczonej bezradności. Wynika ona z atrybutu zewnątrzsterowności, który prowadzi do poczucia, że nic nie zależy od własnej aktywności i podejmowanych w jej ramach działań. Wszystko zależne jest od innych osób, ich woli, możliwości, zaangażowania. Takie rozumowanie, pojmowanie otaczającego świata oraz swojej w nim roli, prowadzi w prostej linii do trwałego wykluczenia społecznego, które pozbawia koniecznej do motywacji energii.
Motywowanie a zaspokojenie podstawowych potrzeb
Aby człowiek mógł się samorealizować, muszą być zaspokojone jego podstawowe potrzeby, takie jak:
- potrzeby fizjologiczne,
- bezpieczeństwa,
- przynależności,
- uznania i szacunku.
Tymczasem dziecko niedostosowane społecznie w swoim środowisku rodzinnym przeważnie pozbawione jest wielu z nich.
Fizjologia
Do niezbędnych potrzeb każdego człowieka, które muszą być zaspokojone, aby mógł się on prawidłowo rozwijać, należą jego potrzeby fizjologiczne. Wychowanek, aby mógł się skupić na stawianych mu celach i posiadał chęć do ich realizacji, musi mieć zapewnione odpowiednie warunki życia, być syty, wyspany, mieć zagwarantowaną odpowiednią do pory roku i panującej temperatury odzież. Niektóre uwarunkowania wynikają z wrodzonych lub nabytych predyspozycji samego ucznia. Wśród nich demotywująco wpływają wszelkie uzależnienia. Skupiają one uwagę podopiecznych głównie na zaspokojeniu potrzeb związanych ze zdobyciem i zażyciem środka psychoaktywnego. Niektóre z narkotyków bezpośrednio wpływają na obniżenie motywacji. Należą do nich konopie indyjskie – środek często używany przez młodzież i traktowany jako nieszkodliwy. Tymczasem THC, substancja będąca aktywnym składnikiem popularnej marihuany, ogranicza istotnie możliwości intelektualne i percepcyjne młodego człowieka, a także bezpośrednio negatywnie wpływa na jego procesy motywacyjne. Niezmiernie często również bezpośrednią przyczyną zachowań, które cechuje brak motywacji, jest depresja. Przebiega ona u dziecka w wieku adolescencji w nieco inny sposób niż w wieku dojrzałym. Smutek i zamknięcie się w sobie, tak charakterystyczne dla dorosłych cierpiących na tę chorobę, mogą zastąpić zachowania aspołeczne i agresywne. Może to być również rozwijająca się schizofrenia, która właśnie w tym wieku zazwyczaj objawia się pierwszym rzutem choroby, a której objawem osiowym jest brak motywacji. Dlatego też niezmiernie ważnym aspektem budzenia motywacji wśród wychowanków ośrodka, którzy są obciążeni czynnikami o charakterze biologicznym, jest ich usunięcie lub zminimalizowanie poprzez włączenie odpowiedniego leczenia.
Na niektóre z czynników biologicznych, mających bezpośredni wpływ na procesy motywacyjne, nie mamy wpływu lub jest on znacznie ograniczony. Należy do nich między innymi poziom intelektualny wychowanków. Jego niska wartość niesie ze sobą bierność w podejmowaniu działań. Często również w takim przypadku brak reakcji ze strony wychowanka, uznawany za deficyt motywacji, wynika z braku zrozumienia polecenia lub nieumiejętności wykonania wyznaczonego zadania. Dlatego też instrukcja wyznaczonego działania powinna być dostosowana do możliwości wychowanka. Często jej prostota warunkuje poprawność wykonania zadania. Również dysfunkcje, takie jak ADHD i zespół Aspergera, które bezpośrednio wpływają na rozproszenie uwagi, mają wpływ na kontynuowanie i doprowadzanie podjętych zadań do końca.
Bezpieczeństwo
