OPUBLIKOWANO: 18 STYCZNIA 2016

Metody terapeutyczne, z których mogą korzystać ośrodki wychowawcze

Opracowała: Izabela Czaja-Antoszek, psycholog dziecięcy, pedagog, arteterapeuta, animator dramy i technik teatralnych, instruktor metod rozwoju ruchowego dziecka, prowadzi autorskie zajęcia twórcze i ogólnorozwojowe oraz warsztaty z umiejętności wychowawczych, a także Pracownię Psychologiczną Razem, założycielka grupy edukacyjnej Ideownia oraz stowarzyszenia psychologów i pedagogów Eksperto Centrum Specjalistów Rozwoju

Słowo „terapia” (z języka greckiego terapera) oznacza leczenie. To system działań stosowanych we wszelkiego rodzaju zaburzeniach. Podmiotem terapii jest człowiek. Dziecko często nie zdaje sobie sprawy z własnych dysfunkcji, dlatego w terapii dziecka to osoby dorosłe (rodzice, nauczyciele, wychowawcy) mają przed sobą istotne zadanie – wychwycenie w zachowaniu dziecka wszelkiego rodzaju nieprawidłowości oraz odchyleń od normy i podjęcie odpowiedniej terapii w celu ich usunięcia. Dodatkowo w procesie terapii dziecka istnieje potrzeba objęcia działaniem wspierającym całego środowiska, w którym ono żyje. Drugim ważnym czynnikiem w terapii dziecka jest prowadzenie zajęć w formie zabawy. Tylko wówczas uda się uzyskać zamierzony efekt. W każdym rodzaju terapii istotne są cztery elementy:

• dziecko z zaburzonymi funkcjami,
• terapeuta, najlepiej osoba empatyczna, z umiejętnością nawiązywania stosunków interpersonalnych, komunikatywna, odporna na niepowodzenia w terapii,
• grupa, czyli zespół, którym zajmuje się terapeuta, w którym dzieci różnią się między sobą np. rodzajem zaburzeń czy wiekiem metrykalnym i korzystnie na siebie oddziałują,
• zadania, a więc to, co terapeuta realizuje na podstawie diagnozy.

Jeśli powyższe elementy współgrają ze sobą, możemy mówić o skutecznej metodzie terapeutycznej. Zakres metod terapeutycznych jest szeroki. Od bardziej do mniej znanych, od grupowych do indywidualnych, od wymagających rekwizytów do bardziej minimalistycznych. To, jaką metodę wybierze dany ośrodek wychowawczy, zależy od jego specyfiki, rodzaju zaburzeń czy zakłóceń rozwojowych wychowanków danej placówki, wreszcie od zasobów kadrowych, czyli odpowiednio przeszkolonych i kompetentnych specjalistów.

Poniżej prezentujemy kilku wybranych metod terapeutycznych do wykorzystania w pracy ośrodków wychowawczych.

Dogoterapia

Terapia z udziałem psa (często w Polsce nazywana kynoterapią) jest jedną z dziedzin zooterapii. Potrzeba do niej odpowiednio wyszkolonego psa (najczęściej jednej z następujących ras: labrador retriever, golden retriever, nowofundland, cavalier king charles spaniel, berneński pies pasterski) oraz wykwalifikowanego terapeuty. Ośrodki wychowawcze mogą korzystać z pomocy różnego rodzaju fundacji i placówek zajmujących się dogoterapią, które wysyłają terapeutę z psem do danej placówki na zajęcia. Dogoterapia staje się coraz popularniejsza i pozwala placówce wychowawczej wyróżnić się na rynku ofert zajęć dla dzieci.

Polskie Towarzystwo Kynoterapeutyczne podaje terminologię możliwych form aktywności w ramach terapii:

• SP – spotkania z psem; odbywają się w formie jednorazowych lub cyklicznych zajęć, w zależności od potrzeb placówki indywidualnie lub grupowo, nie wymagają prowadzenia dokumentacji, najczęściej czas trwania również jest elastyczny. To zabawy (ukierunkowane przez prowadzącego) psa z uczestnikami, w których chodzi o nawiązanie bezpiecznego i pełnego zaufania kontaktu dziecka ze zwierzęciem. Uczestnicy spotkań przyzwyczajają się do obecności psa, głaszczą go, wydają polecenia.
• EP – edukacja z psem; to spotkania odbywające się najczęściej w przedszkolach i szkołach. Te zajęcia wymagają scenariusza, pies pomaga wówczas dzieciom przyswoić określoną partię wiedzy, usprawniania proces nauczania, powoduje zmniejszenie lęku przed szkołą. Tego rodzaju zajęcia wzmacniają sferę poznawczą i intelektualną dziecka, tutaj wskazana jest dokumentacja i ewaluacja, zwłaszcza w przypadku terapii indywidualnej.