STAN PRAWNY NA 24 STYCZNIA 2025 

Urlop rodzicielski jest jednym z uprawnień pracowniczych przysługujących z tytułu urodzenia dziecka. Jest to urlop o charakterze fakultatywnym – pracownik ma do niego prawo, ale nie musi z niego skorzystać, a możliwość przejścia na urlop rodzicielski dotyczy zarówno matki, jak i ojca dziecka.

Wymiar urlopu rodzicielskiego

Warunkiem skorzystania z urlopu rodzicielskiego jest wykorzystanie urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Na podstawie znowelizowanego art. 182^1a Kodeksu pracy pracownicy będący rodzicami mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w wymiarze do:

• 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 43 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Pracownicy będący rodzicami dziecka posiadającego zaświadczenie o nieodwracalnym upośledzeniu lub ciężkiej nieodwracalnej chorobie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 Ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad tym dzieckiem w wymiarze do:

• 65 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 67 tygodni – w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Urlop rodzicielski w wymiarach, o których mowa powyżej, przysługuje łącznie obojgu pracownikom – rodzicom dziecka.

Ważne!
Obecnie obowiązujące przepisy przyznają każdemu z pracowników – rodziców dziecka wyłączne prawo do nieprzenoszalnych dziewięciu tygodni urlopu rodzicielskiego. Oznacza to, że prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców dziecka, a niewykorzystane dziewięć tygodni urlopu przepadnie. Skorzystanie z urlopu rodzicielskiego w wymiarze dziewięciu tygodni jest równoznaczne z wykorzystaniem przez rodzica przysługującej mu wyłącznej części urlopu rodzicielskiego i uszczupla odpowiednio całkowity wymiar urlopu.

Brak zatrudnienia i ubezpieczenia matki dziecka w dniu porodu nie stanowi przeszkody do skorzystania przez ojca dziecka z prawa do urlopu rodzicielskiego.

Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje pracownicy – rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru określonego w art. 182^1a k.p.

Wnioski o urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski udzielany jest na wniosek pracownika złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego. Wniosek ten może zostać złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Umożliwienie pracownikowi złożenia wniosku elektronicznie ma na celu uproszczenie procedury wnioskowania o ten urlop.

Wniosek o udzielenie pracownikowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego powinien zawierać:

• imię i nazwisko pracownika,
• wskazanie terminu zakończenia korzystania z urlopu macierzyńskiego albo pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego,
• wskazanie okresu, na który ma być udzielony urlop rodzicielski w pełnym wymiarze.

Do wniosku pracownik musi dołączyć:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) albo jego kopię,
• oświadczenie pracownika o braku zamiaru korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z  zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego przez drugiego z rodziców dziecka przez okres wskazany we wniosku.

Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. W liczbie wykorzystanych części urlopu uwzględnia się także liczbę wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo jego części, złożonych przez ubezpieczoną-matkę dziecka lub ubezpieczonego-ojca dziecka.

Wniosek o część urlopu rodzicielskiego

Wniosek o udzielenie pracownikowi części urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo części urlopu rodzicielskiego musi zawierać:

• imię i nazwisko pracownika,
• wskazanie terminu zakończenia korzystania z urlopu macierzyńskiego albo zakończenia pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, a w przypadku, gdy wniosek dotyczy kolejnej części urlopu rodzicielskiego – terminu zakończenia poprzedniej części tego urlopu albo terminu zakończenia pobierania zasiłku za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego,
• wskazanie okresu dotychczas wykorzystanego urlopu rodzicielskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego oraz liczby wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego w przypadku, gdy wniosek dotyczy kolejnej części urlopu rodzicielskiego, lub liczby wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego,