OPUBLIKOWANO: 6 KWIETNIA 2016
Komunikacja interpersonalna
Porozumiewanie się jest ważne, ponieważ od niego zależy nasze istnienie w społeczeństwie. To komunikując się z innymi zdobywamy wiedzę, rozwijamy język, uczymy się lepiej rozumieć siebie i innych. Bez umiejętności komunikowania się nie jesteśmy w stanie dobrze funkcjonować w życiu codziennym i zawodowym.
Choć komunikujemy się na co dzień – w domu, przedszkolu, w pracy czy na ulicy, i choć każdy z nas z kimś codziennie się porozumiewa, to jednak często nie dogadujemy się – ktoś źle interpretuje nasze słowa lub my nie do końca rozumiemy to, co ktoś do nas mówi. Prowadzi to do nieporozumień, sporów, kłótni. Jak w takim razie przekazywać to, co mamy do powiedzenia, by druga osoba nas zrozumiała zgodnie z naszą intencją? Komunikacja to nadawanie i odbieranie informacji. To mówienie i słuchanie. W tym artykule chciałabym przybliżyć pojęcie komunikacji interpersonalnej, zająć się komunikacją niewerbalną, zapoznać Państwa z czynnikami zakłócającymi i sprzyjającymi porozumiewaniu się z innymi ludźmi.
Umiejętności efektywnego komunikowania się należą, obok umiejętności efektywnej współpracy czy rozwiązywania konfliktów, do umiejętności interpersonalnych, czyli do umiejętności psychologicznych, które odgrywają istotną rolę we współżyciu z innymi ludźmi. Umiejętności porozumiewania się stanowią podstawę dobrych kontaktów międzyludzkich. Mają wpływ na poczucie własnej wartości. Otwarta komunikacja wzmacnia relacje miedzy ludźmi, natomiast brak tych umiejętności może być przyczyną samotności, poczucia bezsilności, niezadowolenia z pracy czy rozczarowań w życiu osobistym. Dlatego warto wiedzieć więcej na ten temat, by móc świadomie polepszać swoje umiejętności porozumiewania się, wyrażania swoich uczuć, oczekiwań, poglądów w sposób jak najbardziej czytelny dla innych.
Komunikacja interpersonalna to porozumiewanie się, przekazywanie informacji czy wiadomości. Skuteczna komunikacja to taka, gdy odbiorca rozumie sytuację tak, jak zamierzył nadawca, czyli bez zniekształceń jego intencji. Aby zakomunikować to, co czujemy lub to, co się z nami dzieje (np. że jesteśmy zmęczeni), dokonujemy procesu zaszyfrowania. Tę samą informację możemy przekazać w różny sposób: stosunkowo jasno i bezpośrednio, np. „Jestem zmęczony” lub – co zdarza się dużo częściej - mało wyraźnie, np. „Czy musi tu być tak głośno?” lub „Która to godzina?” czy „Daj mi spokój”, co może prowadzić do niezrozumienia prawdziwego znaczenia komunikatu nadawcy i zareagowania na niego w niewłaściwy sposób. Proces odszyfrowania informacji też może być zakłócony przez czynniki związane np. z osobą odbiorcy.
Wyróżniamy następujące typy komunikacji:
- komunikację jednokierunkową, inaczej monolog, komunikowanie, powiadamianie, czyli przesyłanie informacji od jednej osoby do drugiej bez sprzężenia zwrotnego - nadawca nie jest w stanie lub nie chce stwierdzić, jak odbiorca zrozumiał, rozszyfrował informację, np. obwieszczenie, wykład, „kazanie” na temat złego zachowania się, audycję w radio czy TV;
- komunikację dwukierunkową, inaczej dialog, komunikowanie się – zdarza się wtedy, kiedy nadawca dostaje informacje zwrotne dotyczące dekodowania komunikatu przez odbiorcę; sprzężenie zwrotne osiągane jest poprzez zadawanie pytań, parafrazowanie, czyli poprzez techniki aktywnego słuchania. Zdecydowanie zachęcam do tego drugiego rodzaju komunikacji. Niestety, wielu dorosłych wobec dzieci – zgodnie z przysłowiem: „Dzieci i ryby głosu nie mają” - stosuje komunikację jednostronną, co jest jedną z pierwszych i podstawowych przyczyn nieefektywnej komunikacji.
Komunikację dzielimy na werbalną, inaczej słowną i niewerbalną (pozasłowną). W procesie komunikowania się interpersonalnego te dwa rodzaje komunikacji są ze sobą ściśle związane. Komunikacji niewerbalnej to sposób, w jaki ludzie komunikują się - intencjonalnie czy nie – bez słów.
Tylko 7 proc. procesu porozumiewania się przebiega za pośrednictwem słów, a ok. 30% to sposób wymawiania słów, czyli ton, tempo, siła głosu oraz barwa głosu. Natomiast niemal 65% informacji dociera do nas poprzez język ciała, czyli: wyraz twarzy (mimikę), spojrzenie, postawę, oddech, gesty, odległość, w jakiej stajemy czy siadamy od kogoś.
