OPUBLIKOWANO: 15 LUTEGO 2016
Prawo rodzinne i opiekuńcze
Podstawa prawna:
- Europejska konwencja o wykonywaniu praw dzieci sporządzona w Strasburgu dnia 25 stycznia 1996 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 107 poz. 1128),
- Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120 poz. 526),
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.),
- Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2014 r., poz. 382 ze zm.).
Regulacje prawne dotyczące sprawowania opieki nad dzieckiem czy rodziną zawarte są zarówno w Konstytucji RP czy Konwencji o prawach dziecka, jak również w aktach rangi ustawowej, takich jak Kodeks rodzinny i opiekuńczy czy Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Konwencja o prawach dziecka weszła w życie 7 lipca 1991 r., przez Polskę została ratyfikowana 30 września 1991 r., aczkolwiek z szeregiem zastrzeżeń.
Warto tu zauważyć, że zgodnie z artykułem 8 Konwencji państwa-strony podejmują działania mające na celu poszanowanie prawa dziecka do zachowania jego tożsamości, w tym obywatelstwa, nazwiska, stosunków rodzinnych, zgodnych z prawem, z wyłączeniem bezprawnych ingerencji. Nie oznacza to jednak, że wykluczona jest każda ingerencja w sferę stosunków rodzinnych, dopuszcza ją bowiem już kolejny artykuł Konwencji. Zgodnie z art. 9 ust. 1 państwa-strony zapewnią, aby dziecko nie zostało oddzielone od swoich rodziców wbrew ich woli, z wyłączeniem przypadków, gdy kompetentne władze, podlegające nadzorowi sądowemu, zdecydują zgodnie z obowiązującym prawem oraz stosowanym postępowaniem, że takie oddzielenie jest konieczne ze względu na najlepiej pojęte interesy dziecka. Taka decyzja może być konieczna szczególnie w przypadkach nadużyć lub zaniedbań ze strony rodziców, gdy każde z rodziców mieszka oddzielnie, a należy podjąć decyzję odnośnie do miejsca pobytu lub zamieszkania dziecka.
Należy tu również zwrócić uwagę na treść art. 19 ust. 1 Konwencji, stosownie do którego państwa-strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy lub zaniedbania bądź złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania w celach seksualnych, dzieci pozostających pod opieką rodzica/rodziców, opiekuna/opiekunów prawnych lub innej osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem. Zgodnie z kolei z ust. 2 tej regulacji tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować, tam gdzie jest to właściwe, skuteczne przedsięwzięcia w celu stworzenia programów socjalnych dla realizacji pomocy dziecku oraz osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem, jak również innych form działań prewencyjnych dla ustalania, informowania, wszczynania i prowadzenia śledztwa, postępowania, notowania wymienionych wyżej przypadków niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam, gdzie jest to właściwe – ingerencję sądu.
Państwo jest zatem zobowiązane do tego, aby podjąć wszelkie kroki mające na celu ochronę dziecka. Zgodnie z art. 20 Konwencji dziecko pozbawione czasowo lub na stałe swego środowiska rodzinnego lub gdy ze względu na swoje dobro nie może pozostawać w tym środowisku, będzie miało prawo
