OPUBLIKOWANO: 10 LUTEGO 2016

Dyrektor placówki oświatowej jako funkcjonariusz publiczny

Opracowała: Małgorzata Celuch, wicedyrektorka w zespole szkół, nauczycielka matematyki i informatyki z wieloletnim stażem pracy

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.),
• Ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (Dz.U. z 2011 r. Nr 34 poz. 173),
• Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 270 poz. 1599 ze zm.).

Funkcjonariusz publiczny

Zgodnie z art. 115 § 13 Kodeksu karnego funkcjonariuszem publicznym jest:

1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
2. poseł, senator, radny, 
3. poseł do Parlamentu Europejskiego,
4. sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,
5. osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
6. osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,
7. osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,
8. funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej
9. osoba pełniąca czynną służbę wojskową,
10. pracownik Międzynarodowego Trybunału Karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe.

Dyrektor placówki oświatowej funkcjonariuszem publicznym

Analizując powyższe kategorie, należy stwierdzić, że dyrektor państwowej placówki oświatowej jest funkcjonariuszem publicznym na podstawie pkt 6 jako osoba zajmująca kierownicze stanowisko w instytucji państwowej.

Kodeks karny ani żaden inny dokument nie definiuje pojęcia instytucji państwowej. W art. 120 § 11 kk. z 1969 r. użyto sformułowania „osoba zajmująca kierownicze stanowisko” w „innej państwowej jednostce organizacyjnej”. W Kodeksie karnym z 1997 r. zastąpiono je określeniem „w innej instytucji państwowej” (art. 115 § 13 pkt 6). Zmiana ta wprowadza poważne zawężenie zakresu zastosowania tego punktu. Ograniczenie to polega na wyłączeniu z tego grona osób zajmujących stanowiska kierownicze w strukturach państwowych, których zadaniem nie jest podejmowanie decyzji władczych.

Do podejmowania takich decyzji jest natomiast upoważniony dyrektor placówki oświatowej. Kierowanie placówką oświatową zobowiązuje dyrektora do podejmowania decyzji administracyjnych będących rozstrzygnięciem władczym, podlegającym trybowi odwoławczemu i zaskarżeniu. Należą do nich np.:

• decyzja o skreśleniu ucznia z listy uczniów – art. 41 ust. 1 pkt 5 uso.,
• decyzja w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego – art. 16 ust. 4 uso.,
• decyzja w sprawie odmowy przyznania uczniom indywidualnego programu lub toku nauki – art. 66 uso.,
• decyzja o nadaniu stopnia awansu nauczyciela kontraktowego – art. 9b ust. 4 pkt 1 KN.

Taka interpretacja zapisu kk. znajduje potwierdzenie w wyrokach sądu oraz w opiniach wydawanych przez instytucje i prawników. Przykładem może być Opinia sporządzona dla Instytutu Książki przez dr hab. Michała du Valla prof. UJ oraz dr Iwonę B. Mika, która odnosi się do kwestii zapisu kk. w następujący sposób: „W grupie osób, którym przyznano ten status, § 13 kk. nie wymienia nauczycieli. Jednakże w pkt 6 za funkcjonariuszy publicznych uznaje osoby, które zajmują kierownicze stanowisko w instytucji państwowej, co pozwala przyjąć, że nauczyciel będący zarazem dyrektorem (wicedyrektorem) publicznej placówki oświatowej jest funkcjonariuszem publicznym w myśl przepisów kk.”.

Odpowiedzialność prawna funkcjonariusza publicznego