STAN PRAWNY NA 28 MARCA 2025

Dzięki prowadzonym w przedszkolu obserwacjom zajęć dyrektor ma możliwość zebrania informacji na temat jakości i poprawności prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz innych zajęć i czynności wynikających z działalności statutowej przedszkola.

Sprawowany przez dyrektora przedszkola nadzór pedagogiczny kojarzy się z dwoma formami:

• kontrolą przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkola,
• kontrolą przebiegu procesów kształcenia i wychowania w przedszkolu oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej oraz innej działalności statutowej przedszkola,
• wspomaganiem nauczycieli w realizacji ich zadań, w tym przeprowadzaniem diagnozy pracy przedszkola, motywowaniem nauczycieli do działań rozwojowych oraz organizowaniem szkoleń i narad.

Zadania dyrektora w zakresie sprawowanego nadzoru pedagogicznego określone zostały w art. 68 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego oraz w § 22 ust. 1 Rozporządzenia MEN z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. W celu realizacji zadań związanych ze sprawowanym nadzorem pedagogicznym dyrektor przedszkola opracowuje na każdy rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego, który przedstawia na zebraniu rady pedagogicznej. W ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego dyrektor, we współpracy z nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w szczególności:

• analizuje dokumentację przebiegu nauczania,
• obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej przedszkola.

Rodzaje obserwacji

Każda obserwacja jest źródłem informacji i spełnia określone funkcje. Istnieje wiele różnych rodzajów obserwacji, np. Stefan Wlazło dokonał podziału obserwacji na:

• doradczo-doskonalącą (instruktaż, inspiracja, pomoc), badającą stan faktyczny i umożliwiającą wysunięcie odpowiednich wniosków oraz podjęcie działań naprawczych,
• kontrolno-oceniającą, umożliwiającą określanie efektów pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli i w tym celu wykorzystywaną najczęściej,
• diagnozującą, umożliwiającą badanie osiągnięć rozwojowych dziecka.

W literaturze pedagogicznej znajdujemy też podział obserwacji (zwanych także hospitacjami) na:

• tradycyjne (całościowe),
• cykliczne,
• okolicznościowe (lustracje),
• problemowe, zwane tematycznymi.

Obserwacje tradycyjne są stosowane najpowszechniej. Polegają na obserwacji całych zajęć lub innych form działalności nauczyciela. Pozwalają badać całokształt pracy zarówno pedagoga, jak i dzieci w grupie. Spełniają funkcje kontrolno-oceniające, lecz niekoniecznie sprawdzają się w odniesieniu do młodych, rozpoczynających pracę nauczycieli, dla których właściwy instruktaż i twórcze inspirowanie są niezbędne w dalszej pracy.

Obserwacje cykliczne badają pewien cykl działalności pedagogicznej nauczyciela w określonym, z reguły krótkim czasie. Tworzą zamkniętą tematycznie całość. Mogą być stosowane przy dokonywaniu oceny pracy danego nauczyciela lub w celu porównania pracy wielu nauczycieli.

Obserwacje okolicznościowe (lustracje) są realizowane spontanicznie, nieujęte w planie obserwacji na dany rok szkolny. Polegają na obserwacjach wąskich fragmentów, faktów lub zjawisk z życia przedszkola. Wynikają najczęściej z chwilowej sytuacji i są próbą doraźnego rozwiązania problemu. Spełniają funkcje rozpoznawczo-diagnostyczną i profilaktyczną.

Obserwacje problemowe