OPUBLIKOWANO: 2 LUTEGO 2016

Zasiłek rodzinny

Opracował: dr Patryk Kuzior, doktor nauk prawnych, specjalista m.in. w zakresie prawa oświatowego, urzędnik zajmujący stanowisko kierownicze w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego, autor wielu opracowań naukowych z zakresu prawa i wykładowca akademicki

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2015 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz.U. z 2015 r. poz. 1238).

Od 1 listopada 2015 r. zmieniła się wysokość kwot zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego świadczenia, jak również wysokość progu dochodowego. Z kolei 1 stycznia 2016 r. zmianie uległ sposób ustalania prawa do tych świadczeń z uwagi na próg dochodowy, w związku z czym rodzina go przekraczająca nie zostaje automatycznie pozbawiana zasiłku, lecz jest on pomniejszany o kwotę, o jaką został przekroczony próg dochodowy.

Zasiłek rodzinny to instrument polityki prorodzinnej, która zakłada m.in. udzielanie ze środków publicznych wsparcia finansowego rodzinom o niskich dochodach. Według art. 4 ust. 1 Ustawy o świadczeniach rodzinnych zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Biorąc zaś pod uwagę katalog świadczeń przewidzianych przez Ustawę, można stwierdzić, że zasiłek rodzinny jest na gruncie tego aktu podstawową formą wsparcia rodzin. Ponadto do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu:

• urodzenia dziecka,
• opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
• samotnego wychowywania dziecka,
• wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
• kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
• rozpoczęcia roku szkolnego,
• podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.

Komu przysługuje zasiłek?

Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje:

• rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka,
• opiekunowi faktycznemu dziecka, a więc osobie, która rzeczywiście opiekuje się dzieckiem, jeśli osoba ta wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie (adopcję) dziecka,
• osobie pełnoletniej uczącej się, niepozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony.

W przypadku rodziców i opiekunów zasiłek przysługuje tym osobom do ukończenia przez dziecko:

• 18. roku życia,
• nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia,
• 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Z kolei w przypadku osób uczących się w grę wchodzi nauka w szkole lub w szkole wyższej, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez tę osobę 24. roku życia.

Ustawodawca przewidział także szereg warunków, których spełnianie wyłącza z prawa do zasiłku. I tak – zgodnie z art. 7 Ustawy – zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:

• dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
• dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,