OPUBLIKOWANO: 12 STYCZNIA 2016
Zatrudnienie przez polskiego pracodawcę osoby zagranicznej – obowiązki płatnika
Podstawa prawna:
- Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz 361 ze zm.).
Zatrudnienie przez polskiego pracodawcę – dyrektora szkoły publicznej czy niepublicznej – obywatela innego kraju powoduje, że taki pracodawca, jako płatnik podatku dochodowego, ma określone obowiązki podatkowe z tego tytułu, tzn. jest zobowiązany do pobierania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych lub też nie. Obowiązek ten zależy od tego, czy zatrudniona przez niego osoba jest polskim rezydentem podatkowym lub nierezydentem, jak również od tego, czy pracodawca posiada tzw. certyfikat rezydencji osoby zagranicznej.
Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy
Definicję rezydenta podatkowego (nieograniczony obowiązek podatkowy) oraz nierezydenta (ograniczony obowiązek podatkowy) określa art. 3 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z ust. 1, jeżeli osoba fizyczna zamieszkuje terytorium Polski, podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Osoba ta to polski rezydent podatkowy. Natomiast jeżeli osoba fizyczna zamieszkuje poza terytorium Polski, podlega obowiązkowi podatkowemu wyłącznie od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski i ma status nierezydenta podatkowego (art. 3 ust. 2a Ustawy). Zgodnie z tymi definicjami rezydencję podatkową ustala się na podstawie określenia miejsca zamieszkania osoby fizycznej.
Miejsce zamieszkania (art. 3 ust. 1a Ustawy) dla potrzeb ustalenia rezydencji pracownika ustala się według określonych kryteriów. Osoba fizyczna zamieszkuje w Polsce, jeżeli:
- posiada na terytorium Polski ośrodek interesów życiowych,
- przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Jeżeli co najmniej jeden z dwóch ww. warunków jest spełniony, to dany pracownik placówki oświatowej jest polskim rezydentem podatkowym. Gdy dana osoba nie przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, należy ustalić, czy posiada ona w Polsce ośrodek interesów życiowych, tj.:
- ma w Polsce centrum interesów osobistych (rodzina, stałe miejsce zamieszkania, przynależność do organizacji, takich jak fundacje, stowarzyszenia, kluby, związki zawodowe itp.., uczęszczanie do polskich szkół i inne) i/lub
- ma w Polsce centrum interesów gospodarczych (zatrudnienie w Polsce, prowadzenie działalności gospodarczej – dochód uzyskany w Polsce wynosi więcej niż 50 proc. środków utrzymania, konto bankowe, umowy kredytu/pożyczki, inne umowy, np. telefonii komórkowej, rejestracja pojazdu w Polsce itp.).
Oświadczenie o posiadaniu w Polsce miejsca zamieszkania
W praktyce definitywne stwierdzenie, czy pracownik posiada w Polsce centrum interesów osobistych, jest bardzo trudne. Wynika to z braku jednoznacznych kryteriów ustawodawcy czy organów podatkowych. Dla celów wewnętrznych pracodawcy można przygotować oświadczenie, w którym dany pracownik będzie zaznaczał poszczególne kryteria (np. „Mam w Polsce rodzinę – dzieci i małżonka”, „Prowadzę w Polsce działalność gospodarczą” itd.). Na podstawie liczby i „mocy” zaznaczonych kryteriów pracodawca powinien ocenić, czy dana osoba ma w Polsce centrum interesów życiowych. Najlepiej przyjąć zasadę, że jeżeli dana osoba żyje w Polsce tak jak każdy mieszkający i pracujący obywatel Polski, to mimo formalnego braku obywatelstwa, można uznać ją za polskiego rezydenta.
