OPUBLIKOWANO: 18 GRUDNIA 2015
Prawo autorskie w żłobku niepublicznym
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 90 poz. 631 ze zm.),
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.).
Obecnie żłobki niepubliczne mają dostęp do nieograniczonej liczby publikacji książkowych, filmów czy innego rodzaju utworów autorskich, które mogą wspomóc je w prawidłowym prowadzeniu zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych z dziećmi. Dzięki internetowi wiele książek, opracowań, utworów, do których dotarcie jeszcze kilka lat temu mogło sprawiać trudności, dziś jest na wyciągnięcie ręki. Łatwy oraz powszechny dostęp do licznych utworów nie oznacza jeszcze, że korzystanie z nich będzie następowało zgodnie z prawem, w tym zwłaszcza prawem autorskim. Świadomość istnienia tego typu przepisów pozwoli uniknąć nieprzyjemnych sytuacji związanych z roszczeniami finansowymi ze strony twórców, których dzieła mogą zostać świadomie, bądź nieświadomie bezprawnie wykorzystane przez żłobek.
Regulacje prawne
Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady ochrony praw twórców oraz korzystania z cudzych utworów jest Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Uległa ona 20 listopada 2015 r. istotnej nowelizacji, również w zakresie darmowego korzystania z utworów w ramach tzw. dozwolonego użytku publicznego.
Definicja utworu
Zgodnie z art. 1 przywołanej Ustawy przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia – określany jako „utwór". Utworami są w szczególności prace literackie, publicystyczne i naukowe, plastyczne, fotograficzne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne i audiowizualne (w tym filmowe). Jednocześnie według art. 4 tej Ustawy przedmiotu prawa autorskiego nie stanowią m.in.:
- akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
- urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
- proste informacje prasowe.
Na prawo autorskie składają się autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe. Co do zasady autorskie prawa osobiste podlegają nieograniczonej ochronie w czasie, nie można się ich zrzec ani ich zbyć. Artykuł 16 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że do autorskich praw osobistych należy w szczególności prawo do autorstwa utworu, oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo udostępniania go anonimowo czy nienaruszalność treści i formy utworu.
Z kolei autorskie prawa majątkowe dają prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji (wytwarzanie egzemplarzy utworu, obrót utworem, wykonywanie, wyświetlanie czy udostępnianie przez internet) oraz wynagrodzenia za korzystanie z utworu (art. 17 Ustawy). Autorskie prawa majątkowe, w przeciwieństwie do autorskich praw osobistych, mogą przejść na inną osobę, np. w drodze dziedziczenia bądź umowy. Autor może także zdecydować o darmowym udostępnianiu swojego utworu, np. w internecie. Czas trwania autorskich praw majątkowych jest ograniczony. Zgodnie z art. 36 Ustawy autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:
