STAN PRAWNY NA 14 LUTEGO 2020 Dokumentacja pomocy psychologiczno- pedagogicznej Opracowały: Elżbieta Galas, pedagog, surdologopeda, dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Lubinie, prowadzi zajęcia dla nauczycieli w ramach studiów podyplomowych, dotyczące terapii pedagogicznej, logopedycznej, pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; Jagna Niepokólczycka-Gac, pedagog, socjoterapeuta, wieloletni kurator społecznego sądu rodzinnego i dla nieletnich Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1481 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1578 ze zm.), • Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 17). Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym określa wymagania dotyczące postępowania w przedszkolu, szkole oraz innych placówkach, a także sporządzania indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dla dzieci i młodzieży, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne lub publiczne poradnie specjalistyczne. Program ten powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, z uwzględnieniem zaleceń zawartych w orzeczeniu. Rozporządzenie w § 6 ust. 1 pkt 1 podaje, że program określa zakres i sposób dostosowania odpowiednio programu wychowania przedszkolnego oraz wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dziecka lub ucznia, w szczególności przez zastosowanie odpowiednich metod i form pracy z dzieckiem lub uczniem, doprecyzowuje również obowiązki nauczycieli wynikające z Ustawy o systemie oświaty. Zgodnie z art. 44b ust. 8 pkt 1 uso. na początku każdego roku szkolnego nauczyciele informują uczniów oraz rodziców o wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do otrzymania przez ucznia poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania. Opracowanie programu przez zespół W Rozporządzeniu ustawodawca rozszerza zakres tworzonego przez zespół programu o zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem (niepełnosprawnym – o charakterze rewalidacyjnym, niedostosowanym społecznie – resocjalizacyjnym, zagrożonym niedostosowaniem społecznym – socjoterapeutycznym). Zgodnie z § 6 program zostaje opracowany przez zespół, który tworzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem. Pracę zespołu koordynuje wychowawca oddziału lub wychowawca grupy wychowawczej, do której uczęszcza uczeń, a w szczególnych przypadkach nauczyciel lub specjalista prowadzący zajęcia z uczniem, wyznaczony przez dyrektora. Koordynator, wyznaczając termin posiedzenia zespołu, powinien uwzględnić fakt, że IPET musi powstać do 30 września roku, w którym uczeń podejmuje naukę w placówce, lub 30 dni od przedstawienia orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego w szkole/przedszkolu. Aby właściwie opracować program, dostosować wymagania do potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych ucznia, należy dokonać wielospecjalistycznej diagnozy, która wytyczać będzie działania nauczycieli i specjalistów zawarte w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym. Zgodnie z § 6 ust. 4 Rozporządzenia zespół opracowuje program po dokonaniu wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia oraz uwzględniając zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, we współpracy (w zależności od potrzeb) z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym z poradnią specjalistyczną. Diagnoza powinna być zawarta w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym przez poradnię, zespół powinien ją uzupełnić o informacje dodatkowe uzyskane od nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem w szkole, które okażą się pomocne w opracowaniu programu. Istotne również mogą być informacje o diagnozie medycznej oraz informacje od innych specjalistów pracujących z uczniem lub jego rodziną, np. od kuratora sądowego. Ważne! Rozporządzenie zobowiązuje dyrektora do ustalenia form i okresu udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiaru godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane. Działania wspierające Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 4 i 5 Rozporządzenia w Ipecie należy określić: • działania wspierające rodziców ucznia oraz zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi (poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży, specjalnymi ośrodkami szkolno- wychowawczymi czy młodzieżowymi ośrodkami wychowawczymi i młodzieżowymi ośrodkami socjoterapii), • zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne, socjoterapeutyczne itp., odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia, • dodatkowo, w przypadku ucznia klasy VII i VIII szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia, liceum ogólnokształcącego i technikum, także działania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego i sposób realizacji tych działań. Rozporządzenie nie dookreśla rodzaju zajęć rewalidacyjnych, z wyjątkiem uczniów niewidomych oraz niesłyszących, z autyzmem i afazją, co do których zaleca: • w przypadku ucznia niewidomego: o naukę orientacji przestrzennej i poruszania się oraz naukę systemu Braille'a lub innych alternatywnych metod komunikacji; • w przypadku ucznia niepełnosprawnego z zaburzeniami mowy lub jej brakiem: o naukę języka migowego lub innych sposobów komunikowania się, w szczególności wspomagających i alternatywnych metod komunikacji (AAC); • w przypadku ucznia z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera: o zajęcia rozwijające umiejętności społeczne, w tym umiejętności komunikacyjne. Ocena poziomu funkcjonowania ucznia Zespół, nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej, wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, uwzględniając ocenę efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniowi oraz, w miarę potrzeb, dokonuje modyfikacji programu. Ocena może odbywać się we współpracy z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym z poradnią specjalistyczną (§ 6 ust. 9). W spotkaniach zespołu mogą, zgodnie z § 6 ust. 8 pkt 1 i 2 Rozporządzenia, uczestniczyć także przedstawiciele poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej (na wniosek dyrektora przedszkola lub szkoły czy ośrodka), a także inne osoby, w szczególności lekarz, psycholog, pedagog, logopeda lub inny specjalista (na wniosek lub za zgodą rodziców / pełnoletniego ucznia). W opracowaniu i modyfikacji programu oraz dokonywaniu oceny efektów pomocy psychologiczno-pedagogicznej mogą uczestniczyć także rodzice ucznia albo pełnoletni uczeń (§ 6 ust. 11). Na podstawie § 6 ust. 5 ww. Rozporządzenia program opracowuje się na okres, na jaki zostało wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, nie dłuższy jednak niż etap edukacyjny, w terminie 30 dni od dnia złożenia orzeczenia w przedszkolu lub szkole, lub 30 dni przed upływem okresu, na jaki został opracowany poprzedni program. Zapis ten narzuca na dyrektorów obowiązek sprawdzania terminowości sporządzania IPET-u przez zespół. Sekretariat szkoły powinien też odnotować datę wpływu orzeczenia.