Bezpłatna aplikacja na komputer – MM News... i jestem na bieżąco! Sprawdzam

Wpływ stereotypów dotyczących płci na rozwój dzieci

Dorota Zinkiewicz, psycholog w szkole podstawowej i poradni psychologiczno-pedagogicznej

Stereotypy dotyczące funkcjonowania płci mogą mieć niekorzystny wpływ na rozwój dzieci. Jeżeli dziecko od najmłodszych lat traktowane jest zgodnie ze stereotypem, maleją jego szanse na twórczy rozwój. Warto, by szkoła była przyjazna dla obu płci, unikając negatywnego obciążeni, jakim jest wpływ stereotypów. Okres szkolny ma szczególne znaczenie, gdyż rozpoczynając edukację, dziecko podejmuje ważne role społeczne - ucznia i członka grupy rówieśniczej, nie tylko zdobywając wiedzę, ale i rozwijając umiejętności społeczne, kształtując przekonania o własnej kompetencji i adekwatności oraz nawiązując bliskie więzi.

System edukacji odgrywa istotną rolę w procesie socjalizacji dzieci i młodzieży. Gdy jego funkcje są właściwie realizowane, pojawia się szansa budowania społeczeństwa otwartego, z jego podstawowymi założeniami zawierającymi tolerancję, dialog społeczny i stwarzanie optymalnych warunków rozwoju.

Powielanie stereotypów w szkole niesie istotne zagrożenia. Szczególnie wyraźnym przykładem w stosunkowo jednolitym etnicznie i religijnie polskim społeczeństwie są stereotypy płciowe. Dotyczą one specyficznie rozumianych różnic w zdolnościach w zakresie przedmiotów ścisłych i humanistycznych u dziewczynek i chłopców oraz tradycyjnie określanych ról kobiet i mężczyzn.

Chłopcy i dziewczynki doświadczają różnego traktowania przez rodziców i społeczeństwo już w okresie przedszkolnym. Dzieci zachęca się do różnych zabaw, otaczając różnymi przedmiotami. Od najmłodszych lat wrastają w kulturę i stereotyp. Chociaż nie wszystkie z nich podporządkowują się stereotypom, już czterolatki wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje i co pochwala się u każdej z płci. U dzieci przedszkolnych występują określone przekonania co do tego, jakie zabawy, ubrania i zachowania są odpowiednie dla chłopców i dziewcząt. Przekonania te towarzyszą im, gdy idą do szkoły.

W szkole stereotypizacja wzmaga się, różnicując oczekiwania wobec przyszłej kariery zawodowej i w efekcie odmiennie przygotowuje do tej kariery. Ramy normy społecznej wyznacza rzeczywistość. Nauka sprostania wymaganiom społecznym polega na wykorzystaniu oznak aprobaty i dezaprobaty społecznej. Szczególną rolę pełnią tu osoby znaczące dla dzieci; odpowiadają one za ich proces socjalizacji, przekazując informacje z najważniejszych dziedzin życia.

System edukacji, poza oficjalnym programem nauczania, w którym mieści się zasób wiedzy przekazywanej uczniom, zawiera tez program ukryty, zawierający przyswajane przez ucznia poglądy i zdobywane doświadczenia. Istotne jest nie tylko to, czego dzieci się uczą, lecz także w jakiej formie i atmosferze. Ważne, by nauczyciele nie utrwalali stereotypów obniżających motywację uczniów do nauki niektórych przedmiotów oraz utrudniają proces integracji.

Zdolności w zakresie przedmiotów ścisłych i humanistycznych