Wyrażanie muzyki ruchem - system Emila Jaquesa Dalcroze’a

Emil Jaques Dalcroze, szwajcarski muzyk i pedagog, żyjący na przełomie XIX i XX wieku (1865-1950), był twórcą nowoczesnego wychowania muzycznego opartego na gimnastyce rytmicznej. W okolicach Drezna prowadził własne szkoły umuzykalnienia. Był pierwszym pedagogiem, którego program wychowania muzycznego, w Polsce znany pod nazwą szkoły twórczej, oparty był na postępowych poglądach pedagogiczno-filozoficznych zmierzających w kierunku nowego wychowania. Emil Jaques Dalcroze przeciwstawił się tradycji uczenia werbalnego i nawiązywał do postępowych poglądów pedagogów i filozofów takich jak J. A. Komeński, J. Rousseau, Pestalozzi.

Emil Jaques Dalcroze akcentował poszanowanie dla praw dzieciństwa, praw uczuciowych, poznawczych, potrzeb dziecka oraz rozwijania jego indywidualności. System Dalcroze’a obejmuje trzy działy: rytmikę, solfeż, improwizację.

Rytmika

W rytmice akcentowana jest: dynamika, tempo, artykulacja dźwięku, budowa fraz, treść wyrazowa utworu muzycznego. Poszczególnym wartościom rytmicznym odpowiadają określone ruchy nóg i rąk.

Rytmika Emila Jaquesa Dalcroze’a ma wszechstronne znaczenie dydaktyczne. Podejmuje ona cele wychowawcze, takie jak: kształcenie uważnej, skoncentrowanej postawy dziecka, kształcenie gotowości reakcji, zdolności dysocjacji (uniezależnienia od siebie ruchów rąk i nóg), rozwijanie świadomości ciała i ruchu poprzez podporządkowanie ich woli dziecka. Rozwija także aparat mięśniowy i ruchy. Ponadto realizuje dyspozycje intelektualne, wyrabiając intensywną i podzielną  uwagę, dokładność spostrzegania, sprawną pamięć. Kształci niezawodną reakcję na bodźce, wyrabia procesy porównywania i analizy, rozwija indywidualną wyobraźnię, gotowość do twórczych rozwiązań. Wyrabia zdolności muzyczne, kształcąc muzykalność, uświadamiając obecność zjawisk: rytmicznych, dynamicznych, agogicznych, artykulacji, formy muzycznej, wyrazu emocjonalnego.