ZAKTUALIZOWANO: SIERPIEŃ 2018

Rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron

Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie

Podstawa prawna:

Dzięki porozumieniu stron dyrektor ma możliwość bezkonfliktowego zakończenia stosunku pracy zarówno z nauczycielami, jak i pracownikami niepedagogicznymi. Staje się tak, ponieważ jest ono zgodnym oświadczeniem woli obu stron stosunku pracy – pracodawcy i pracownika – mającym na celu jego zakończenie. O porozumieniu stron możemy mówić zarówno w sytuacji, gdy inicjatywa zakończenia stosunku wyjdzie od jednej ze stron (skieruje ona ofertę zakończenia stosunku pracy), jak i w przypadku, gdy do porozumienia stron dojdzie w drodze wspólnych rokowań obu zainteresowanych. Należy jednak pamiętać, że w każdym przypadku obie strony stosunku pracy muszą wyrazić zgodę na jego zakończenie.

Porozumienie jako zgodne oświadczenie woli stron

Z propozycją rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem może wyjść zarówno pracodawca, jak i pracownik. Druga strona ma z kolei prawo zaakceptować, bądź odrzucić ofertę, jeżeli dojdzie do wniosku, że jest ona w danym przypadku nie do przyjęcia (np. dyrektor w trakcie roku szkolnego nie chce stracić najlepszego pracownika, nauczyciel obawia się o możliwość szybkiego znalezienia alternatywnego miejsca pracy). Co więcej, w przypadku gdy pracownik nie zgodzi się na zaproponowane przez dyrektora rozwiązanie stosunku pracy w drodze porozumienia stron, nie może to stanowić przyczyny do rozwiązania stosunku pracy w drodze dyscyplinarnej (i odwrotnie, jeżeli pracodawca nie zgadza się na porozumienie stron, pracownik nie może zarzucić mu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika). Zostało to potwierdzone w Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2000 r. (I PKN 557/99), w którym sąd stwierdził, że brak zgody jednej ze stron stosunku pracy nie jest podstawą, aby zarzucić jej ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków względem drugiej strony, natomiast konsekwencją braku zgody jest kontynuacja stosunku pracy. Oznacza to, że zgoda drugiej strony na rozwiązanie stosunku pracy w trybie porozumienia stron nie jest jej obowiązkiem, lecz uprawnieniem i nie można jej zmusić do wyrażenia akceptacji w tym zakresie. Ponieważ do rozwiązania stosunku pracy w takiej formie dochodzi w drodze zgodnego oświadczenia woli stron, nie będzie miała również miejsca konsultacja dokonywanego zwolnienia z reprezentującymi pracownika związkami zawodowymi.

Forma porozumienia

Przepisy prawa nie określają, w jakiej formie może dojść do rozwiązania stosunku pracy w trybie porozumienia stron. Należy jednak uznać, że najdogodniejszą jest forma pisemna –­ z powodu możliwości prawidłowego udokumentowania tej czynności i ewentualnego udowodnienia w sądzie, że do rozwiązania stosunku pracy rzeczywiście doszło. Zawarte między stronami porozumienie stron nie powinno budzić wątpliwości, nie może być dorozumiane. W tej sprawie również wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w Wyroku z dnia 10 października 2007 r. (II PK 33/07) przypomniał, że rozwiązanie przez zakład pracy umowy o pracę za porozumieniem stron z pracownikiem jest czynnością prawną i realizuje się wyłącznie w sposób przewidziany w art. 30 § 1 pkt 1 k.p., przez zgodne oświadczenie woli pracodawcy i pracownika. Oświadczenia takie nie mogą być zastąpione przez stwierdzenie rozwiązania stosunku pracy w doręczonym świadectwie pracy w formie jednostronnego oświadczenia woli pracodawcy, które zostało sformułowane, w sposób sugerujący, że pracownik wraził na nie zgodę.

Z kim można podpisać porozumienie?

Możliwość rozwiązania stosunku pracy w trybie porozumienia stron dotyczy zasadniczo wszystkich form zatrudnienia nauczycieli oraz pracowników niepedagogicznych w ramach stosunku pracy – zarówno w jednostkach publicznych, jak i niepublicznych. Przepisy Karty nauczyciela