Opublikowano: maj 2015

Właściciel przedszkola niepublicznego

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.),
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.),
• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79 poz. 855 ze zm.),
• Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 46 poz. 203).

Właścicielem przedszkola niepublicznego jest oczywiście jego osoba prowadząca, wobec której w Ustawie o systemie oświaty znajdują się szczegółowe wymagania. Przede wszystkim nie należy utożsamiać jej zawsze z osobą fizyczną, gdyż równie dobrze placówka może być prowadzona przez osobę prawną, chociaż w tym zakresie Ustawa o systemie oświaty wprowadza istotne ograniczenie, wynikające z treści art. 5 ust. 3. Zgodnie z tym przepisem jednostkom samorządu terytorialnego wolno zakładać i prowadzić wyłącznie szkoły i placówki publiczne.

Do powyższej regulacji stosujemy art. 3 pkt 1 uso., w myśl którego, jeżeli w jej przepisach jest mowa bez bliższego określenia o szkole, wówczas należy przez to rozumieć również przedszkole. Oznacza to, że ograniczenie nałożone na jednostkę samorządu terytorialnego obejmuje także prowadzenie przedszkoli niepublicznych – samorząd nie może zatem ich prowadzić. Warto zastanowić się nad przyczynami takiego ograniczenia. W tym celu można sięgnąć do regulacji art. 6 ust. 1 uso., stosownie do którego przedszkolem publicznym jest przedszkole, które:

• realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego,
• zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż pięć godzin dziennie,
• przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności,
• zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach.

Ponieważ wyliczenie to dotyczy przedszkoli publicznych, czyli takich, które mogą być prowadzone przez samorząd, to cechy, jakie charakteryzują przedszkola niepubliczne, a które jednocześnie wykluczają możliwość ich prowadzenia przez gminy, mogą zostać ustalone na zasadzie wnioskowania a contrario, czyli z przeciwieństwa. Rozumując w ten sposób, należy uznać, że przedszkole niepubliczne m.in. nie zapewnia bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, jak również nie przeprowadza rekrutacji dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności. Oczywiście te cechy charakterystyczne dla przedszkoli niepublicznych są jak najbardziej pożądane przez ich osoby prowadzące, umożliwiają bowiem choćby pobieranie opłat za cały pobyt dziecka w placówce i za wszelkie usługi przez nią oferowane, ale jednocześnie taki sposób funkcjonowania przedszkola niepublicznego jest nie do pogodzenia z zadaniami, jakie ma wykonywać jednostka samorządu terytorialnego wobec członków wspólnoty samorządowej.