Opublikowano: kwiecień 2015

Urlop szkoleniowy w żłobku niepublicznym

Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 lutego 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 1996 r. Nr 62 poz. 289 ze zm.),

• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1457),

• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.),
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

Praca w placówkach opiekuńczych łączy się z koniecznością ciągłego dokształcania. Zasady, na jakich pracownicy mogą to uczynić, zostały uregulowane w dziale IV Kodeksu pracy Obowiązki pracodawcy i pracownika w rozdziale III Kwalifikacje zawodowe pracowników w art. 1031–1036. Oczywiście w przypadku zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych przepisy Kodeksu pracy nie będą miały zastosowania. Jednakże w umowie cywilnoprawnej będącej podstawą zatrudnienia strony (niepubliczna placówka opiekuńcza oraz osoba przyjmująca zlecenie, świadcząca usługi, wykonująca dzieło) mogą zawrzeć postanowienia umowne dotyczące możliwości podnoszenia kwalifikacji przez stronę świadczącą pracę, określić kwestię pokrywania kosztów szkolenia, wskazać dodatkowe uprawnienia, np. urlop szkoleniowy.

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych tylko z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą

Przepis art. 1031 k.p. przesądza, że podnoszeniem kwalifikacji zawodowych jest zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Jako zdobywanie wiedzy lub umiejętności zawodowych możemy rozumieć uczestnictwo w studiach na uczelniach wyższych oraz w formach pozaszkolnych, takich jak kursy, szkolenia i seminaria. Podkreślenia wymaga, że podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika nie jest ograniczone do przypadków, w których zdobywa on wiedzę lub umiejętności związane z jego stanowiskiem pracy lub działalnością pracodawcy. Pracodawcy powinni pamiętać, że nie jest podnoszeniem kwalifikacji zawodowych przez pracownika uczestnictwo w kursach lub seminariach, jeżeli ich celem jest utrzymanie dotychczas posiadanych uprawnień czy umiejętności.

Inicjatywa pracodawcy to niezależne od formy skierowanie pracownika na szkolenie. Oczywiście ze względów dowodowych pożądaną formą jest forma pisemna. Jeżeli chodzi o zgodę pracodawcy, to raz udzielona, nie może być cofnięta. Ponadto zgoda obejmuje cały okres odbywania szkolenia przez pracownika. Nie jest możliwa sytuacja, w której pracodawca wydaje zgody cząstkowe na poszczególne etapy procesu podnoszenia kwalifikacji przez pracownika (np. na konkretne lata studiów magisterskich). Dodatkowo zgoda pracodawcy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych może być wyrażona również po przystąpieniu przez pracownika do szkolenia z własnej inicjatywy.

Brak zgody pracodawcy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych powoduje to, że pracownik nie podnosi kwalifikacji w sensie formalnym, o którym mowa w przepisach Kodeksu pracy. W związku z powyższym pracownik taki nie może korzystać z urlopu szkoleniowego i zwolnienia od pracy (np. pracownik zdobywa wiedzę ogólną lub uczestniczy w kursie związanym ze swoim hobby). Mogą mu jednak zostać przyznane zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia lub urlop bezpłatny w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i pracownikiem. Poza oczywistą różnicą w odpłatności udzielanego zwolnienia od pracy warto pamiętać o jeszcze jednej różnicy. W przypadku pracownika podnoszącego kwalifikacje za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu szkoleniowego. W razie braku zgody (inicjatywy) pracodawcy na ponoszenie kwalifikacji ewentualne udzielenie urlopu bezpłatnego jest uzależnione od jego dobrej woli. Pracownik nie ma możliwości skutecznego wyegzekwowania od pracodawcy udzielenia zwolnienia od pracy lub udzielenia urlopu bezpłatnego na podstawie art. 1036 k.p.

Uprawnienia pracownika z tytułu podnoszenia kwalifikacji zawodowych

Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe za zgodą lub inicjatywą ustawodawcy przysługują dwa różne uprawnienia: