OPUBLIKOWANO: KWIECIEŃ 2015

Ciąża na urlopie wychowawczym

Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.),

• Ustawa z dnia 27 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 114),
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1139).

Urlop wychowawczy jest zwolnieniem od obowiązku świadczenia pracy, udzielanym przez pracodawcę w celu umożliwienia pracownikowi sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jest nierozerwalnie związany z trwaniem stosunku pracy. Rozwiązanie się stosunku pracy powoduje zakończenie urlopu wychowawczego. W przeciwieństwie do urlopu macierzyńskiego, który poza nielicznymi wyjątkami przysługuje matkom, urlop wychowawczy przysługuje zarówno pracownikowi-ojcu, jak i pracownikowi-matce. Co więcej, pewną część urlopu wychowawczego oboje rodzice mogą wykorzystywać jednocześnie.

Kolejną różnicą pomiędzy tymi dwoma uprawnieniami jest odpłatność zwolnienia od pracy. Za czas urlopu macierzyńskiego pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński. Urlop wychowawczy jest z zasady nieodpłatną przerwą w świadczeniu pracy. W okresie korzystania z niego pracownikowi może przysługiwać dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem (art. 8 pkt 2 Ustawy o świadczeniach rodzinnych). Nie przysługuje on jednak w każdym przypadku korzystania z urlopu wychowawczego, a tylko pracownikom w rodzinach najuboższych, w których dochód na członka rodziny nie przekracza:

• 539 zł,
• 623 zł – gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności (art. 5 ust. 1 i 2 ww. Ustawy).

W praktyce częściej z urlopu wychowawczego korzystają kobiety. Biorąc pod uwagę maksymalną długość urlopu wychowawczego (36 miesięcy), należy rozpatrzyć sytuacje, w których pracownica korzystająca z urlopu wychowawczego zachodzi w drugą ciążę.

Ciąża nie powoduje przerwania urlopu wychowawczego

Stosownie do art. 186 § 7 Kodeksu pracy, urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika. Kwestię składania wniosku reguluje Rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego. Zgodnie z § 1 i 2 Rozporządzenia, wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego, który musi zostać złożony do pracodawcy w formie pisemnej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym pracownica zamierza z niego korzystać, powinien zawierać:

• datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego,
• wskazanie okresu urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko,
• określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dane dziecko.

Termin rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego wynika zatem z wniosku pracownika. Warto przypomnieć, że pracodawca, w świetle § 4 ww. Rozporządzenia