Teatr w przedszkolu. Część II. Psychodrama

Opracowała: Izabela Czaja-Antoszek, psycholog dziecięcy, pedagog, arteterapeuta, animator dramy i technik teatralnych, instruktor metod rozwoju ruchowego dziecka, prowadzi autorskie zajęcia twórcze i ogólnorozwojowe oraz warsztaty z umiejętności wychowawczych, a także Pracownię Psychologiczną Razem, założycielka grupy edukacyjnej Ideownia oraz stowarzyszenia psychologów i pedagogów Eksperto Centrum Specjalistów Rozwoju

Wśród wszelkich form czerpiących z doświadczeń teatralnych ważne miejsce zajmuje psychodrama. Czym właściwie jest, jakie niesie z sobą korzyści, a jakie niebezpieczeństwa? Jak ją wprowadzić do przedszkolnej rzeczywistości, o jakie elementy zadbać? Spróbujmy prześledzić zagadnienie psychodramy – a tym samym oswoić ją, by nie bać się po nią sięgać.

Z praktycznego punktu widzenia

Psychodrama, inaczej dramatoterapia, to jedna z metod psychoterapii. Wykorzystuje elementy teatru i dramy. Samo słowo ma swoje źródło w języku greckim drao – działam oraz psyche – dusza. Być może właśnie ten drugi człon nazwy sprawia, że psychodrama wydaje się metodą trudną, nieosiągalną, budzącą niepokój. W końcu badanie zakamarków duszy nie należy do najłatwiejszych. Okazuje się jednak, że ten strach jest zupełnie niepotrzebny. Założeniem psychodramy – zwłaszcza psychodramy dziecięcej – niekoniecznie musi być leczenie zaburzeń psychologicznych czy dysfunkcji. W tej chwili jest ona bowiem wykorzystywana nie tylko w terapii psychologicznej, ale również podczas szkoleń i warsztatów rozwojowych – jest to w dużej mierze sposób na kreowanie świata takiego, jakim chcemy, aby był, na próbowanie nowych postaw i zachowań – przetestowanie ich w bezpiecznej przestrzeni, co ułatwia ich późniejsze wprowadzenie w prawdziwe życie.

W odróżnieniu od innych zabaw teatralnych psychodrama nie jest aktorstwem i odbywa się bez scenariusza. Jej celem nie jest efekt artystyczny. Warunkiem uczestnictwa w psychodramie jest emocjonalne wczucie się w daną rolę – odczuwanie i działanie, a nie gra. Branie w niej udziału to nie odgrywanie roli, ale bycie w niej. Obecnie nawet w miejscach pracy organizuje się zajęcia z psychodramy, dzięki którym pracownicy uczą się elastycznego reagowania na problemy i szukania nowych rozwiązań, rozwijają swoją wyobraźnię, ulepszają komunikację niewerbalną, nabywają umiejętność wchodzenia w różnorakie relacje interpersonalne. Człowiek lepiej zapamiętuje to, co „przeżył na własnej skórze”. Ważne, aby mieć świadomość tego, o czym wspomniano wcześniej – psychodrama nie ogranicza się do leczenia zaburzeń, lecz także wspiera oraz rozwija spontaniczność i kreatywność. To cenne założenie przede wszystkim w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym.

Korzyści dla dzieci

Celem psychodramy wykorzystywanej w leczeniu zaburzeń i dysfunkcji powinno być poznanie i przezwyciężenie konfliktów przeżywanych przez dziecko. Terapia psychodramą obowiązkowo wymaga przy tym opieki ze strony terapeuty. Oczywiście w przestrzeni przedszkolnej bardzo trudno o realizację tego założenia i rzadko kiedy jest czas oraz miejsce na przeprowadzenie kompletnej terapii, warto jednak wprowadzać psychodramę i jej elementy, aby pobudzić rozwój emocjonalny maluchów i dać im możliwość swobodnego, kreatywnego działania.