OPUBLIKOWANO: STYCZEŃ 2015
ZAKTUALIZOWANO: 14 STYCZNIA 2018
Dyrektor przedszkola jako zarządca nieruchomości oświatowej
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.),
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
- Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2147 ze zm.),
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.).
Przedszkola, tak jak i inne placówki oświatowe, nie są podmiotami, którym przepisy prawa przyznają osobowość prawną. Zostały jedynie wyodrębnione organizacyjnie, a w obrocie prawnym występują, korzystając niejako z osobowości prawnej swoich organów prowadzących. Jedną z konsekwencji takiej sytuacji prawnej przedszkola jest to, że choć dysponuje ono określonymi składnikami majątkowymi, to nie przysługuje mu prawo własności do tego mienia. Aby ułatwić funkcjonowanie placówce oświatowej, przepisy prawa przewidują mechanizmy, na podstawie których przedszkole dysponuje przekazanym mu mieniem. Należy mieć jednak na uwadze, że przywołane dysponowanie ma ograniczony zakres.
Utworzenie przedszkola następuje zgodnie z art. 88 Prawo oświatowe. Jednak zapisy tej Ustawy nie odnoszą się do wyposażenia placówki w majątek niezbędny do prowadzenia działalności. W przypadku przedszkoli tworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego zastosowanie mają przepisy Ustawy o finansach publicznych. Publiczne przedszkola są jednostkami budżetowymi, zatem należy tu zwrócić uwagę na art. 12 ust. 2 ww. Ustawy. Zgodnie z nim organ założycielski, tworząc jednostkę budżetową, określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd.
Wyposażenie przedszkola w nieruchomość
Aby prowadzić działalność statutową, każda placówka oświatowa musi posiadać w dyspozycji nieruchomość (nieruchomości), w której ulokowana będzie siedziba i prowadzone będą zajęcia. Według art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Organ prowadzący, tworząc przedszkole, przekazuje tej placówce w zarząd pewne składniki mienia. Oczywiście, do przekazania mienia może dojść wtedy, gdy organ prowadzący ma prawo do dysponowania przekazywanymi składnikami mienia, zarówno ruchomymi, jak i nieruchomościami. W praktyce musi dysponować prawem własności tych rzeczy – w przypadku nieruchomości możliwa jest także opcja użytkowania wieczystego. Przekazanie mienia przedszkolu nie oznacza przeniesienia prawa własności, ale jedynie oddanie we władanie podmiotowi organizacyjnie wyodrębnionemu od podmiotu, który to mienie przekazuje. W Ustawie o finansach publicznych posłużono się w tym wypadku pojęciem „przekazania w zarząd”. Oddanie w zarząd powoduje ograniczenie swobody dysponowania rzeczą przez właściciela (rzecz jest obciążona prawem zarządu) na rzecz władającego oraz uzyskanie przez inny podmiot możliwości władania rzeczą cudzą, korzystania z niej, gospodarowania nią.
Trwały zarząd jako forma władania nieruchomością
Przekazywanie przedszkolu w zarząd nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego albo Skarbu Państwa powinno odbywać się zgodnie z przepisami Ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ustawa ta szczegółowo reguluje instytucję trwałego zarządu, który – w świetle art. 43 ust. 1 ww. Ustawy – jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną. Przywołane władanie oznacza m.in. możliwość:
- korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu jej działania, a więc w przypadku przedszkola – prowadzenia działalności oświatowej,
