OPUBLIKOWANO: STYCZEŃ 2015
ZAKTUALIZOWANO: 18 SIERPNIA 2017
Obowiązek szkolny i obowiązek nauki
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 843 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2014 r. poz. 1170 ze zm.),
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1138 ze zm.),
- Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz.1201 ze zm.).
Obowiązek szkolny w Polsce spełnia się, uczęszczając do szkoły podstawowej i gimnazjum, publicznych albo niepublicznych.
Zgodnie z art. 35 ust. 2 Ustawy Prawo oświatowe obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia. Oznacza to, że dziecko powinno rozpocząć naukę w szkole podstawowej 1 września roku kalendarzowego, w którym skończyło lub skończy 7 lat. Obowiązek ten kończy się wraz z ukończeniem szkoły podstawowej. Ponieważ szkoła podstawowa może być tylko szkołą publiczną lub niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej niemożliwe jest spełnianie obowiązku szkolnego w szkole niepublicznej nieposiadającej uprawnień szkoły publicznej.
Na podstawie art. 36 ust. 1 Prawa oświatowego na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat. Decyzję o wcześniejszym przyjęciu dziecka do szkoły podstawowej podejmuje dyrektor szkoły, jeżeli dziecko:
- korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej, albo
- posiada opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej, wydaną przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną albo niepubliczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną założoną zgodnie z art. 168 oraz zatrudniającą pracowników posiadających kwalifikacje określone dla pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych.
Odroczenie obowiązku szkolnego
Rozpoczęcie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego może być odroczone na podstawie art. 36 ust. 4 Ustawy Prawo oświatowe. Odroczenie realizacji obowiązku szkolnego następuje na wniosek rodziców. Wniosek ten składa się w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. Do wniosku trzeba dołączyć opinię uprawnionej do jej wydania poradni psychologiczno-pedagogicznej, z której wynika potrzeba odroczenia spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego w danym roku szkolnym. Odroczenie dotyczy roku szkolnego, w którym dziecko ma rozpocząć lub już rozpoczęło spełnianie obowiązku szkolnego. Decyzję w sprawie odroczenia obowiązku szkolnego podejmuje dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w której obwodzie dziecko mieszka, lub dyrektor szkoły, do której dziecko zostało przyjęte (jeśli nie jest nią szkoła rejonowa). Jeśli odroczono realizację obowiązku szkolnego dziecku, które zostało przyjęte do szkoły spoza rejonu, dyrektor tej placówki ma obowiązek poinformowania dyrektora publicznej szkoły podstawowej, w której obwodzie dziecko mieszka, o odroczeniu. Dziecko, któremu odroczono spełnianie obowiązku szkolnego, kontynuuje przygotowanie przedszkolne, a dziecko posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone, z których jedną z niepełnosprawności jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym) – w ośrodku umożliwiającym dzieciom i młodzieży (a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi) realizację odpowiednio obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.
Skreślenie z listy ucznia objętego obowiązkiem szkolnym
W szkole publicznej
Ustawa o systemie oświaty w art. 68 ust. 2 określa prawo dyrektora szkoły do skreślenia ucznia z listy uczniów szkoły. Jednak, zgodnie z art. 39 ust. 3, nie wolno skreślić z listy ucznia objętego obowiązkiem szkolnym, nie ma zatem możliwości skreślenia z listy ucznia publicznej szkoły podstawowej ani publicznego gimnazjum. W uzasadnionych przypadkach uczeń ten, na wniosek dyrektora szkoły, może zostać przeniesiony przez kuratora oświaty do innej szkoły.
W szkole niepublicznej
Inaczej sytuacja przedstawia się w szkołach niepublicznych (o uprawnieniach szkoły publicznej). Zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2001 r., III RN 149/00, publ. OSNP z 2002 r. Nr 7 poz. 153, jeśli rodzice/prawni opiekunowie dziecka objętego obowiązkiem szkolnym dokonali dobrowolnie wyboru odpłatnego trybu realizacji tego obowiązku w niepublicznej szkole podstawowej, a następnie nie wywiązują się wobec szkoły niepublicznej z przyjętego na siebie obowiązku opłaty kosztów nauki świadczonej na rzecz ich dziecka (tzw. czesnego), dyrektor szkoły niepublicznej nie jest związany ograniczeniem ustawowym, wynikającym z art. 68 ust. 3 Ustawy Prawo oświatowe, i może podjąć decyzję o skreśleniu dziecka z listy uczniów szkoły (art. 172 ust. 2 pkt 5 Ustawy Prawo oświatowe – statut szkoły niepublicznej określa przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły lub placówki).
Dyrektor szkoły niepublicznej jest jednakże zobowiązany do poinformowania o tym dyrektora szkoły publicznej, w której obwodzie dziecko mieszka, w celu umożliwienia skutecznego sprawowania kontroli dopełnienia przez rodziców zapewnienia dalszej realizacji obowiązku szkolnego dziecka.
Obowiązek nauki
W Polsce nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18. roku życia – mówi o tym art. 35 ust. 1 Ustawy Prawo oświatowe. Po ukończeniu szkoły podstawowej obowiązek nauki spełnia się:
- uczęszczając do publicznej lub niepublicznej szkoły ponadpodstawowej,
- realizując, zgodnie z odrębnymi przepisami, przygotowanie zawodowe u pracodawcy.
Inne formy spełniania obowiązku szkolnego i nauki
