Samowolne opuszczenie miejsca pracy

OPUBLIKOWANO: STYCZEŃ 2015

Opracował: dr Patryk Kuzior, doktor nauk prawnych, specjalista w zakresie prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502),
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).

Istotą stosunku pracy – niezależnie od podstawy jego nawiązania (umowa o pracę, mianowanie) – jest w świetle art. 22 § 1 Kodeksu pracy zobowiązanie pracownika nie tylko do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, ale także do wykonywania jej w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Na bazie przytoczonej tu części definicji stosunku pracy można więc powiedzieć, że świadczenie pracy w wyznaczonym miejscu w określonym czasie jest jednym z podstawowych obowiązków pracownika. Dodatkowo, obowiązek ten precyzują przepisy szczególne, w tym np. poprzez art. 128 § 1 k.p., który formułuje definicję czasu pracy, stwierdzając, że jest to czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do jej wykonywania.

Czas i miejsce pracy

To pracodawca organizuje proces pracy, przy czym zgodnie z art. 94 pkt 2 k.p. powinien to robić w sposób zapewniający pełne wykorzystanie przeznaczonego na to czasu. W zależności od typu zakładu, a także rodzaju wykonywanych obowiązków, organizacja procesu pracy będzie różna, odmienny też będzie poziom dyscypliny pracy warunkowany kulturą danego środowiska. Zawsze jednak określenie miejsca świadczenia pracy oraz czasu, gdy pracownik powinien przebywać w tym miejscu, należy do pracodawcy. W ustalonym dla poszczególnych pracowników rozkładzie czasu pracy nie mogą oni zatem bez przyzwolenia pracodawcy opuszczać bez usprawiedliwienia miejsca, w którym powinni ją świadczyć. Przez samowolne opuszczenie miejsca pracy rozumie się:

niezgłoszenie się z przyczyn nieusprawiedliwionych do pracy w oznaczonym czasie (w wyznaczone przez pracodawcę miejsce świadczenia pracy, a więc do zakładu pracy albo w miejsce oddelegowania),
opuszczenie miejsca pracy bez zgody pracodawcy przed upływem czasu, który w przyjętym rozkładzie jest momentem zakończenia pracy w danym dniu przez pracownika.

Usprawiedliwianie nieobecności

Zgodnie z § 1 Rozporządzenie w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, „przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy”. Z dalszych przepisów tego Rozporządzenia