ZAKTUALIZOWANO: SIERPIEŃ 2018
Standardy kształcenia nauczycieli
Podstawa prawna:
- Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. z 2012 r. Nr 25 poz. 131),
- Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2017 r. poz. 2183 ze zm.),
- Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. Nr 84 poz. 455).
Od 21 lutego 2012 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, które określa standardy kształcenia nauczycieli. Rozporządzenie ma zastosowanie do wszystkich uczelni oraz studentów, którzy kształcą się na kierunkach przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela. W toku uzgodnień projekt Rozporządzenia został przedstawiony do zaopiniowania m.in. Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych, Radzie Szkolnictwa Wyższego i Nauki Związku Nauczycielstwa Polskiego, Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego oraz Związkowi Nauczycielstwa Polskiego. W toku uzgodnień zgłoszono liczne uwagi dotyczące w szczególności: niewystarczającej liczby godzin i praktyk, w szczególności w ramach przygotowania psychologiczno-pedagogicznego, ograniczenia kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela na studiach pierwszego stopnia, braku zapisów odnośnie selekcji kandydatów do wykonywania zawodu nauczyciela.
Rozporządzenie określa standardy kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, z uwzględnieniem wymagań rynku pracy, efektywności kształcenia w zakresie wiedzy merytorycznej, pedagogicznej oraz psychologicznej, kładzie także nacisk na przygotowanie informatyczne oraz naukę języków obcych.
Rozporządzenie określa w szczególności:
- opis efektów kształcenia,
- opis procesu i organizacji kształcenia,
- moduły kształcenia,
- organizację praktyk.
Efekty kształcenia
Rozporządzenie w rozdziale pierwszym opisuje efekty kształcenia nauczycieli. Składają się na nie:
- ogólne efekty kształcenia – Rozporządzenie stanowi, iż po ukończeniu kształcenia do wykonywania zawodu nauczyciela absolwent będzie posiadał m.in.:
- wiedzę psychologiczną i pedagogiczną pozwalającą na rozumienie procesów rozwoju, socjalizacji, wychowania, nauczania i uczenia się,
- wiedzę z zakresu dydaktyki i metodyki,
- umiejętności i kompetencje niezbędne do kompleksowej realizacji dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych zadań szkoły,
- umiejętności uczenia się i doskonalenia własnego warsztatu pedagogicznego, z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod pozyskiwania, organizowania i przetwarzania informacji i materiałów,
- przygotowanie do realizacji zadań zawodowych wynikających z roli nauczyciela,
- szczegółowe efekty kształcenia – Rozporządzenie stanowi, iż po ukończeniu procesu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela absolwent będzie posiadał wiedzę na temat m.in.:
- rozwoju człowieka i cyklu życia,
- procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, w tym działalności pedagogicznej,
- wychowania i kształcenia, również w zakresie filozofii, psychologii, biologii i podstaw medycznych,
- współczesnych teorii dotyczących wychowania, nauczania i uczenia się,
- specyfiki i procesów wychowawczych,
- bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych i opiekuńczych,
- etyki nauczyciela.
Ponadto po ukończeniu procesu kształcenia absolwenci będą potrafili dokonywać obserwacji sytuacji i zdarzeń psychologicznych, posługiwać się wiedzą teoretyczną oraz praktyczną z zakresu pedagogiki, samodzielnie zdobywać wiedzę oraz rozwijać swoje umiejętności, kierować procesami kształcenia i wychowania oraz dostosowywać metody nauczania do konkretnych uczniów. Osoba wykonująca w przyszłości zawód nauczyciela będzie przekonana o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych oraz będzie potrafiła odpowiednio przygotować warsztat i narzędzia pracy.
W zakresie umiejętności nauczania języka obcego, gdy jest on przedmiotem kształcenia przez daną osobę, będzie ona posiadać umiejętności językowe w zakresie języka obcego, do nauki którego uzyskuje przygotowanie, zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu C1 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, oraz w zakresie języka obcego niebędącego specjalnością kształcenia zgodnie z wymaganiami ustalonymi dla określonego obszaru i poziomu kształcenia w Krajowych Ramach Kwalifikacji Szkolnictwa Wyższego (rozdz. I ust. 2 pkt 4 lit. a Rozporządzenia). W przypadku, gdy język obcy nie jest specjalnością kształcenia, osoba przygotowana do wykonywania zawodu nauczyciela będzie posiadać wiedzę i umiejętności językowe zgodnie z wymaganiami ustalonymi dla określonego obszaru i poziomu kształcenia w Krajowych Ramach Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego (rozdz. I ust. 2 pkt 4 lit. b Rozporządzenia).
W zakresie technologii informacyjnej osoby te będą posiadać podstawową wiedzę i umiejętności w zakresie technik informatycznych, arkuszy kalkulacyjnych, przetwarzania tekstów, posługiwania się grafiką prezentacyjną, a także korzystania z usług w sieciach informatycznych.
