Uzyskiwanie informacji o statusie społecznym ucznia

OPUBLIKOWANO: PAŹDZIERNIK 2014

Opracowała: dr Aida Piskorz, doktor nauk humanistycznych, dyrektor przedszkola publicznego, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, autorka publikacji o tematyce oświatowej

Podstawa prawna:

Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych (Dz.U. z 1991 r. Nr 120 poz. 526),
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (t.j. Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.),
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1356 ze zm.),
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231 poz. 1375 ze zm.),
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1182).

Przeważająca większość problemów, jakie pojawiają się w szkole, to niewłaściwe zarządzanie oraz nieznajomość przepisów prawa przez dyrektora i nauczycieli. U podstaw skutecznego zarządzania leży czytelny i jasny system wartości akceptowany przez całą społeczność szkolną. To dyrektor za pomocą przyjętego przez siebie stylu kierowania buduje określony klimat społeczny szkoły i wyznacza strategie działania. Przekłada się to na obowiązujące w szkole: normy, procedury, standardy i przyjęte zachowania. Warto, aby dyrektor wiele uwagi poświęcił na omawianie zagadnień związanych z uzyskiwaniem informacji o statusie społecznym ucznia, odpowiedzialnością za niego, odpowiednim sprawowaniem opieki i nadzoru, ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia bezpieczeństwa uczniom. Rozpoznawanie symptomów dziecka krzywdzonego i prawidłowe dalsze działania wskazują, jak ogromna odpowiedzialność spoczywa, zarówno na dyrektorze jak i na nauczycielach. Brak tej świadomości wśród grona pedagogicznego czy innych pracowników szkoły, czasem rutyna czy niefrasobliwość w działaniu, mogą być przyczyną daleko idących negatywnych skutków dla ucznia. Przeobrażenia, jakie dokonują się w polskiej szkole, nakładają na współczesnego dyrektora i nauczyciela nowe zadania i obowiązki. W związku z tym musi ulec zmianie dotychczasowy charakter pracy zarówno osoby zarządzającej szkołą, jak i nauczycieli.

Skutecznie realizowany proces dydaktyczno-wychowawczy zależy od umiejętności poznawania uczniów, środowiska, w którym przebywają, sytuacji rodzinnej, ich cech psychicznych, warunków życia, zainteresowań. Nauczycielowi wiedza ta ułatwi nie tylko prowadzenie pracy dydaktycznej i wychowawczej, ale także wzajemne zaufanie, przyczyni się do zrozumienia przyczyn zaistniałego stanu rzeczy, powodu wystąpienia danego zjawiska lub przebiegu jakiegoś procesu. Przy zbieraniu informacji musi on uwzględniać różne kwestie, np. czynniki rzeczowo-ekonomiczne, atmosferę panującą w domu, podejście rodziców do dziecka, czynniki kulturowe. Nauczyciel powinien podjąć się samodzielnego konstruowania prostych, praktycznych narzędzi niezbędnych do uzyskania potrzebnych informacji.

Metody poznawania uczniów

Zadaniem nauczyciela jest poznawanie uczniów, którzy tworzą zespół klasowy. Istotne jest posiadanie przez nauczyciela wiedzy o istniejących między nimi relacjach interpersonalnych. Dobra znajomość zespołu klasowego zwiększa również skuteczność procesu dydaktycznego. Istnieją różne sposoby poznawania uczniów, np.:

obserwacja,
ankieta,
wywiad,
tematyczna i swobodna wypowiedź pisemna,
metoda inscenizacji,
analiza wytworów uczniowskich,
technika niedokończonych historyjek,
technika niedokończonych zdań,
badania socjometryczne,

dokumentacja szkolna,