OPUBLIKOWANO: 6 WRZEŚNIA 2016

Realizacja podstawy programowej w przedszkolu. Kształtowanie umiejętności społecznych

Opracowała: Izabela Czaja-Antoszek, psycholog dziecięcy, pedagog, arteterapeuta, animator dramy i technik teatralnych, instruktor metod rozwoju ruchowego dziecka, prowadzi autorskie zajęcia twórcze i ogólnorozwojowe oraz warsztaty z umiejętności wychowawczych, wykładowca internetowych warsztatów dla rodziców, założycielka grupy edukacyjnej Ideownia oraz stowarzyszenia psychologów i pedagogów Eksperto Centrum Specjalistów Rozwoju, prowadzi gabinet psychologiczny Pracownię Psychologiczną Razem

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.).

Artykuł rozpoczyna cykl analiz obszarów stymulowania rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym zawartych w Podstawie programowej wychowania przedszkolnego dla przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego, stanowiącej Załącznik nr 1 do Rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego. Kolejne części poświęcone będą poszczególnym grupom z 17 obszarów rozwoju dziecka. Zostaną w nich wyjaśnione potrzeby psychologiczne dzieci stojące za danymi obszarami oraz ich wpływ na funkcjonowanie maluchów. Artykuły będą mieć przede wszystkim wymiar praktyczny – znajdą się w nich wskazówki dla nauczycieli przedszkolnych, jak prawidłowo i w interesujący sposób wdrażać podstawę programową na etapie edukacji przedszkolnej.

Obszary stymulowania rozwoju dzieci omawiane w niniejszym artykule to według podstawy programowej:

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych (obszar 1).

2. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne (obszar 15).

3. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt (obszar 12).

Umiejętności społeczne – rzecz nabyta

O tym, że człowiek jest istotą społeczną, nie trzeba nikomu przypominać. Ale to, kiedy dziecko nabywa umiejętności społeczne i w jaki sposób się to dzieje, nie jest już tak popularną wiedzą. A powinno – przynajmniej wśród nauczycieli przedszkolnych.

Psychologia określa już roczne dziecko jako skoncentrowane na sobie (egocentryczne). Ta cecha sprawia, że maluch w grupie może z chęcią przyglądać się rówieśnikom, ale niekoniecznie będzie chciał dołączyć do wspólnej zabawy. Egocentryzm sprawia, że nie postrzega innych dzieci jako interesujących partnerów do zabawy, a jedynie jako ciekawe obiekty do obserwacji. Z czasem skupienie na sobie się zmniejsza i dziecko zaczyna doceniać wartość kontaktów społecznych. Moment przełomowy przypada najczęściej ok. trzeciego roku życia, czyli w pierwszym roku uczęszczania do przedszkola. Wymaga to ze strony wychowawców nie tylko wielkiej cierpliwości, ale również wsparcia – dziecko nie wie, w jaki sposób nawiązywać kontakty z rówieśnikami, jak otwarcie mówić o swoich potrzebach, jak być asertywne, że trzeba czekać na swoją kolej i uwzględniać potrzeby oraz punkt widzenia pozostałych osób. Tych i wielu innych ważnych umiejętności z zakresu współpracy z innymi przedszkolak stopniowo się uczy. Im więcej spokoju, wyjaśniających rozmów, właściwego przykładu doświadczy wówczas od nauczyciela, tym szybciej nabędzie potrzebne w dalszym rozwoju kompetencje społeczne.