OPUBLIKOWANO: WRZESIEŃ 2014
Uzyskiwanie informacji o statusie społecznym dziecka
Opracowała: Aida Piskorz, doktor nauk humanistycznych, dyrektor przedszkola publicznego, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, autorka publikacji o tematyce oświatowej
Rodzina jest dla dziecka najbogatszym i najkorzystniejszym środowiskiem do rozwoju i socjalizacji przez pierwsze lata życia. Dziecko kończąc trzeci rok życia rozpoczyna edukację przedszkolną i właśnie wtedy wpływ rodziny zostaje uzupełniony o oddziaływanie środowiska przedszkolnego. Model wychowania przyjęty przez rodziców i ich postawa decydują o przystosowaniu się maluchów do nowych warunków. Nauczyciele, przyjmując pod opiekę nowe dzieci, nie znają ich indywidualnych potrzeb, zainteresowań, sytuacji rodzinnej oraz oczekiwań rodziców wobec przedszkolaka.
Nauczyciel powinien zdobyć odpowiednie informacje na temat środowiska rodzinnego dziecka. Źródłem takich informacji mogą być:
- karta zgłoszenia dziecka do przedszkola,
- ankieta dla rodziców,
- arkusz informacji o dziecku,
- rozmowy z dzieckiem,
- rozmowy indywidualne z rodzicami,
- obserwacja zachowań rodziców w relacjach z dziećmi oraz ich sposób komunikowania się z dzieckiem,
- stopień zaangażowania rodziców w proponowanych formach kontaktów – zebraniach, zajęciach otwartych bądź indywidualnych rozmowach,
- wygląd dziecka – czystość osobista.
Rodzice bardzo często w sposób lakoniczny odpowiadają na pytania zadane w karcie zgłoszeniowej dziecka do przedszkola, a niektórych jej części nie wypełniają. Przyczyny takiego postępowania są różne, np. wstyd przed podaniem pewnych informacji o dziecku czy ogólnej sytuacji domowej. Rada pedagogiczna w przedszkolu powinna opracować ankietę, która będzie pomocnym narzędziem w dalszej pracy nauczyciela. Badania ankietowe są szczególnie ważne podczas przyjęć dzieci do przedszkola, ponieważ pozwalają na poznanie myśli rodziców o swoim dziecku, stosowanych przez nich metod wychowawczych, wymagań i przede wszystkim tego, czego pragną dla swojego dziecka.
Dziecko, wchodząc w nowe środowisko społeczne, którym jest przedszkole, doświadcza wielu silnych bodźców. Wywiera to wpływ na jego proces przystosowania. Przedszkolak wymaga wsparcia w pokonywaniu problemów adaptacyjnych. W celu ułatwienia przystosowania i złagodzenia trudności adaptacyjnych konstruowane są i opracowywane programy wstępnej adaptacji. Podczas dni adaptacyjnych nauczyciel może uzyskać wiele istotnych informacji o dziecku i rodzicach. Proces adaptacji będzie przebiegał sprawnie i trwał krótko, jeśli zaistnieje ścisła współpraca między rodzicami a pracownikami przedszkola. Koordynacja działań rodziców i nauczycieli umożliwia opracowanie jednego systemu wychowawczego oraz przyczynia się do przekształcania i doskonalenia obu stron.
Ważne!
Pozyskiwanie informacji o dziecku i jego sytuacji rodzinnej dotyczy nie tylko przedszkolaków, które rozpoczynają edukację przedszkolną w wieku trzech lat. W okresie całego pobytu dziecka w placówce nauczyciel powinien na bieżąco uzyskiwać bądź uzupełniać informacje o wychowanku. Sytuacja rodzinna dziecka może przecież ulec zmianie, np. w wyniku utraty pracy przez jednego z rodziców.
Obserwacja
U podstaw poznania dziecka leży obserwacja. Dzięki niej wychowawca może zgromadzić potrzebne informacje w formie notatki obserwacyjnej, karty obserwacyjnej dziecka, karty spostrzeżeń, ankiety. Obserwacja może dotyczyć zabaw dzieci, ponieważ odwzorowują one w nich zachowania rodziców, przeżycia i doświadczenia.
