Sposób nawiązania stosunku pracy z nowym dyrektorem

OPUBLIKOWANO: SIERPIEŃ 2014

Opracował: Patryk Kuzior, doktor nauk prawnych, specjalista m.in. w zakresie prawa oświatowego, urzędnik zajmujący stanowisko kierownicze w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego, autor wielu opracowań naukowych z zakresu prawa i wykładowca akademicki

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.),
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.),
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191),
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2008 r. Nr 223 poz. 1458 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz.U. z 2009 r. Nr 184 poz. 1436 ze zm.).

Obsadzenie stanowiska dyrektora publicznej szkoły lub placówki leży w kompetencji organu prowadzącego. Tak stanowi art. 36a ust. 1 Ustawy o systemie oświaty. Trzeba od razu zaznaczyć, że ustawodawca – poprzez ust. 2 tego samego artykułu – przyjmuje, że kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu. Wymóg przeprowadzenia konkursu nie dotyczy jednak szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego. Podobnie organy prowadzące szkoły niepubliczne nie są związane zasadą konkursowego wyłaniania kandydata, mogą więc dowolnie ustalać zasady, na jakich dobierają kadrę zarządzającą.

Konkurs na stanowisko dyrektora samorządowej publicznej szkoły lub placówki ma charakter otwarty. Oznacza to, że – z zastrzeżeniem spełnienia wymogów przewidzianych dla stanowiska dyrektora, określonych szczegółowo w Rozporządzeniu w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek – mogą do niego przystępować osoby zarówno zatrudnione w danej szkole, jak i takie, które nie są z nią związane stosunkiem pracy.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 36 ust. 1 uso., szkołą lub placówką kieruje nauczyciel mianowany lub dyplomowany, któremu powierzono stanowisko dyrektora. Od tej zasady ust. 2 tego samego artykułu wprowadza jednak wyjątek, stanowiąc, że „szkołą lub placówką może również kierować osoba niebędąca nauczycielem powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący, po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny”.

Powierzenie stanowiska

Użyte przez ustawodawcę określenie „powierzenie stanowiska” nie jest terminem prawa pracy. W związku z tym akt powierzenia stanowiska sam w sobie nie jest czynnością prawną z zakresu prawa pracy, która byłaby równoznaczna z nawiązaniem stosunku pracy. Powierzenie stanowiska zbliżone jest do powołania, choć nie jest nim w znaczeniu podstawy nawiązania stosunku pracy znanej Kodeksowi pracy (art. 68 k.p.).

Istotę powierzenia stanowiska można próbować wyjaśnić poprzez odwołanie się do orzecznictwa sądów powszechnych i administracyjnych. Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w Wyroku z dnia 24 czerwca 2009 r. (I OSK 141/09), dokonując wykładni normy zawartej w art. 36a ust. 1 uso., „chodzi zatem o powołanie wyłonionego w wyniku konkursu kandydata na stanowisko dyrektora szkoły, co w dalszej konsekwencji stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy między organem prowadzącym szkołę a osobą, która stanowisko dyrektora objęła. Wszak – co ważne – nie chodzi tu o nadanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela (awans ten odbywa się w trybie administracyjnym), ale o kwestię zatrudnieniową w relacji organ prowadzący szkołę – osoba, której powierza się w niej stanowisko dyrektora, czyli w relacji pracodawca – pracownik”. Z kolei Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 3 lipca 2008 r. (III PK 10/08) orzekł, że kandydat na stanowisko dyrektora szkoły wyłoniony w drodze konkursu ma roszczenie o nawiązanie (ewentualnie przekształcenie) zobowiązaniowego stosunku pracy.