Opublikowano: lipiec 2014

Podsumowanie pracy zespołu specjalistów – najczęściej popełniane błędy

Opracował: Adam Krasnosielski, pedagog, psycholog w trakcie doktoratu

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 414),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r. poz. 532).

Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET), poprzedzony wielospecjalistyczną oceną poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU), ma na celu dostosowanie treści, metod i organizacji procesu nauczania do potrzeb i możliwości dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Potrzeby te najczęściej wynikają z niepełnosprawności, zagrożenia niedostosowaniem społecznym, autyzmu lub zespołu Aspergera. Ich obecność utrudnia proces edukacji i wychowania ucznia, wskutek czego kształcenie oparte na tym samym programie nauczania co w przypadku sprawnych dzieci bywa niekiedy wręcz niemożliwe. Właśnie dlatego przedszkolaki z wyżej wymienionymi trudnościami potrzebują indywidualnego, przygotowanego specjalnie dla nich programu.

Samo stworzenie i wdrożenie działań pomocowych nie musi jednak dawać pozytywnych rezultatów, czego powodem są błędy pojawiające się na etapie budowy lub realizacji programu. Planując pomoc psychologiczno-pedagogiczną, warto zatem upewnić się, czy podjęte przez specjalistów (nauczycieli) działania przynoszą zamierzony efekt.

W jaki sposób ocenić efekty programu i pracę zespołu specjalistów?

Zarówno proces zbierania informacji o przedszkolaku (diagnozy), jak i tworzenie programu (IPET-u) to bardzo złożone procedury. W związku z tym nietrudno w pewnym momencie swojej pracy popełnić błąd. Niestety jego efektem może być nieskuteczność uprzednio zaplanowanych i wdrożonych działań. Aby temu zaradzić i upewnić się, że pomoc psychologiczno-pedagogiczna naprawdę jest skuteczna, należy sprawdzić jej efekty. Do tego służy diagnoza funkcjonalna (wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia – WOPFU).

We wcześniejszych artykułach dotyczących pomocy psychologiczno-pedagogicznej WOPFU została przedstawiona jako element poprzedzający planowanie podejmowanych działań (IPET-u). Diagnoza funkcjonalna odgrywa dużą rolę w procesie specjalistycznej pomocy najmłodszym, jej zadania dotyczą bowiem trzech obszarów:

1. ustalenia zakresu i sposobu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej przez określenie słabych i mocnych stron dziecka oraz (na ich podstawie) dopasowanie programu do jego potrzeb – tutaj WOPFU przeprowadzana jest po zdiagnozowaniu specjalnych potrzeb edukacyjnych, ale przed rozpoczęciem tworzenia programu,
2. kontrolowania (i korygowania) poprawności działań podjętych w programie – co umożliwia bieżące sprawdzanie efektywności działań zawartych w programie i w razie potrzeby zmianę sposobu i/lub obszaru wykonywania tych czynności,
3. podsumowania programu – sprawdzenia, czy i w jakim stopniu wdrożony program przyniósł oczekiwaną poprawę i jakie dalsze kroki w tym zakresie należy podjąć.

Z uwagi na weryfikację efektywności programu istotna jest jego druga funkcja. Niestety przepisy prawne nie nakazują jej przeprowadzania w przypadku dyrektorów przedszkoli niepublicznych (niemających statusu przedszkola publicznego), choć tego typu działania należą do wzorowej praktyki dbania o wszechstronny rozwój dzieci.