Proszę pani, a co będziemy teraz robić? – projektowanie dnia aktywności w przedszkolu, część I

Opracowała: Izabela Czaja-Antoszek, psycholog dziecięcy, pedagog, arteterapeuta, animator dramy i technik teatralnych, instruktor metod rozwoju ruchowego dziecka, założycielka grupy edukacyjnej Ideownia oraz stowarzyszenia psychologów i pedagogów Eksperto Centrum Specjalistów Rozwoju, prowadzi gabinet psychologiczny Pracownię Psychologiczną Razem, oraz Ewelina Musiał, psycholog i pedagog, instruktor terapii zajęciowej osób niepełnosprawnych intelektualnie, interesuje się terapią przez zabawę i bajkoterapią

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.).

W jaki sposób zaprojektować dzień aktywności w przedszkolu? Czy wśród wielu propozycji zabaw można wybrać dowolne? Czy istnieją akty prawne, które narzucają przedszkolom konkretny plan dnia? Jak rozplanować w ciągu dnia różne aktywności tak, żeby zadbać o kompleksową stymulację rozwoju dzieci? W artykule omówiono podstawę prawną projektowania dnia aktywności w przedszkolu, przykładowe formy takich aktywności oraz ich wpływ na rozwój dziecka.

Co w prawie piszczy?

Dokumentem regulującym projektowanie dnia aktywności w przedszkolu jest podstawa programowa, jej pełna nazwa brzmi: „Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego”. Stanowi ona załącznik do Rozporządzenia w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Zgodnie z podstawą programową placówka przedszkolna ma pełnić funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. W związku z tym przedszkole powinno przez odpowiednie zabawy i czynności realizować te trzy zadania. W myśl regulacji prawnych zabawy i czynności proponowane dziecku mają odbywać się według konkretnego schematu matematycznego. Te odgórne wytyczne zapewniają nie tylko jednolitość kształcenia, ale również uwzględniają harmonijny i zrównoważony rozwój dziecka w placówce edukacyjnej. W świetle ministerialnych wytycznych tygodniowy rozkład aktywności w przedszkolu ma przebiegać w następujący sposób:

• co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci bawią się swobodnie przy niewielkim udziale nauczyciela),
• co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych przedszkolaków – jedną czwartą czasu) dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp., organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.,
• najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego,
• dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować, w tej puli mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne.

Placówkom przedszkolnym określono wytyczne co do projektowania planu aktywności dla dzieci. Ponadto w omawianym rozkładzie tygodnia/dnia przedszkolakowi należy proponować zabawy i czynności, które odpowiadają piętnastu obszarom rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym. Według podstawy programowej sugerowane obszary to:

• kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych,
• kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych, wdrażanie dzieci do utrzymania ładu i porządku,
• wspomaganie rozwoju mowy dzieci,
• wspieranie dzieci w rozwoju czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia,
• wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci,
• wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych,
• wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem,
• wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec,
• wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne,