Urlop dla poratowania zdrowia a inne urlopy w placówce oświatowej

OPUBLIKOWANO: CZERWIEC 2014

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. K odeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zm.),
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191).

Urlop dla poratowania zdrowia jest szczególnym uprawnieniem przyznanym nauczycielom regulacjami obejmującej ich pragmatyki służbowej, czyli Karty nauczyciela. Przyznając zatem prawo do tego urlopu, ustawodawca uznał, że nauczyciele są grupą zawodową, której ze względu na pracę w szczególnych warunkach należy zapewnić szczególną ochronę zdrowia. Trzeba jednak podkreślić, że zgodnie z art. 91b w związku z art. 1 ust. 2 pkt 2 KN uprawnienie do urlopu dla poratowania zdrowia przysługuje wyłącznie nauczycielom szkół, przedszkoli i placówek publicznych – z prawa do tego urlopu nie mogą więc skorzystać nauczyciele zatrudnieni w niepublicznych jednostkach oświatowych.

Kwestią, która sprawia dużo problemów interpretacyjnych podczas praktycznego stosowania regulacji dotyczącej urlopu dla poratowania zdrowia, jest jego relacja z innymi urlopami – wypoczynkowym, macierzyńskim i wychowawczym. Pytanie brzmi bowiem, w jaki sposób urlop dla poratowania zdrowia wpływa na prawo do innych gwarantowanych prawem rodzajów urlopu oraz czy wykorzystanie innych urlopów nie wyłącza prawa do urlopu zdrowotnego.

Urlop dla poratowania zdrowia – wymogi

Przepisem regulującym kwestie związane z udzieleniem urlopu dla poratowania zdrowia jest art. 73 KN. Tam zapisane zostały podstawowe wymogi, jakie musi spełniać nauczyciel, aby przysługiwało mu prawo do omawianego urlopu. Jest to:

staż pracy wynoszący co najmniej siedem lat pracy w szkole,
zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Wymogi te nauczyciel musi spełniać w momencie udzielenia urlopu. Zatem nie można ich odczytywać w sposób sugerujący, że ma do niego prawo jedynie ten nauczyciel, który przez cały okres siedmiu lat poprzedzających udzielenie urlopu był zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony. Argument przemawiający za taką interpretacją wynika z treści art. 73 ust. 3 KN, zgodnie z którym do okresu siedmioletniej pracy w szkole wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, trwające łącznie nie dłużej niż sześć miesięcy. Ustawodawca zatem wyraźnie określił, że do okresu, od którego jest uzależnione prawo do urlopu, wlicza się również wymienione okresy, kiedy nauczyciel faktycznie pracy nie świadczy.

Urlop dla poratowania zdrowia a urlop wypoczynkowy

Istotna regulacja zawarta została w art. 73 ust. 5 KN, w myśl którego „nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych, o których mowa w art. 54”. Dodatki z tego przepisu dotyczą nauczycieli zatrudnionych na terenach wiejskich i w małych miastach (dodatek mieszkaniowy). Powstaje jednak pytanie, czy przez „inne świadczenia pracownicze” wymienione w ust. 5 rozumieć należy również prawo do urlopu wypoczynkowego. Jeżeli bowiem uznać, że tak jest, wówczas po powrocie z urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel miałby dodatkowo prawo do wykorzystania urlopu uzupełniającego w wymiarze do ośmiu tygodni (art. 66 ust. 1 KN), ponieważ z powodu przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nie mógł skorzystać w terminie z urlopu wypoczynkowego.

W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w nadal aktualnym Wyroku z dnia 10 lutego 1988 r.