STAN PRAWNY NA 2 LIPCA 2021 Przygotowanie sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego Opracowała: Elżbieta Bukowiecka-Górny, wieloletni dyrektor przedszkola, nauczyciel dyplomowany. Autorka artykułów z zakresu zarządzania przedszkolem oraz programów edukacyjnych. Pracę zawodową rozpoczęła w Publicznym Przedszkolu nr 2 w Pile. Pełni funkcję społecznego kuratora w sądzie rodzinnym, jest także eksper-tem ds. awansu zawodowego nauczycieli. Zaktualizował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, świadczy pomoc prawną w ramach własnej kancelarii, autor licznych opraco-wań i artykułów z zakresu tematyki kadrowo-płacowej, prawa związkowego oraz prawa oświatowego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyski-wania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2200). Z Rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli wy-nika, że w okresie stażu nauczyciel odbywający staż na stopień nauczyciela kontraktowego, mianowanego lub dyplomowanego realizuje własny plan rozwoju zawodowego. Sporządzony przez niego plan rozwoju zatwierdza dyrektor przedszkola. Po zakończeniu stażu nauczyciel przedkłada dyrektorowi sprawozdanie z jego realizacji. Nauczyciel stażysta i nauczyciel kon-traktowy realizują plan rozwoju zawodowego pod kierunkiem opiekuna stażu, natomiast nau-czyciel mianowany opracowuje i realizuje swój plan samodzielnie. Zgodnie z § 3 ww. Rozporządzenia nauczyciel stażysta przedkłada dyrektorowi przedszkola plan rozwoju zawodowego w terminie 20 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w przedszkolu, nato-miast nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany załączają plan rozwoju zawodowego do wniosku o rozpoczęcie stażu. Dyrektor przedszkola, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w przedszkolu, zatwierdza plan rozwoju zawodowego albo zwraca go nauczycielowi do poprawienia wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych zmian. Nauczyciel jest zobowiązany poprawić plan rozwoju zawodowego zgodnie z zaleceniami dyrektora i ponow-nie przedłożyć go dyrektorowi w wyznaczonym przez niego terminie, nie krótszym niż trzy dni robocze. Dyrektor zatwierdza poprawiony plan rozwoju zawodowego uwzględniający jego zalecenia w terminie siedmiu dni od dnia jego przedłożenia. W trakcie stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgo-dą dyrektora. Dyrektor, w terminie siedmiu dni od dnia przedłożenia zmienionego planu roz-woju zawodowego, zatwierdza plan albo zwraca go nauczycielowi do poprawienia wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych zmian. Obowiązkiem nauczyciela po zakończeniu stażu na poszczególne stopnie jest sporządzenie sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego, zatwierdzonego przez dyrektora we wrześniu roku szkolnego, w którym nauczyciel rozpoczął staż (art. 9c ust. 3 Karty nauczycie-la). Nauczyciel składa dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego, uwzględniające efekty jego realizacji, w terminie siedmiu dni od dnia zakończenia stażu (§ 4 ust. 5 Rozporządzenia). W terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania dyrektor ustala ocenę do-robku zawodowego nauczyciela za okres stażu z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela: • w przypadku nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego – po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców, • w przypadku nauczyciela mianowanego – po zasięgnięciu opinii rady rodziców (art. 9c ust. 5a KN). Co warto uwzględnić w sprawozdaniu z realizacji planu rozwoju zawodowego? Sprawozdanie z przebiegu planu rozwoju zawodowego jest pisemnym przedstawieniem dzia-łań podejmowanych i zrealizowanych w trakcie odbywania stażu, nabytych umiejętności oraz efektów wdrożonych czynności. Żaden akt prawny nie precyzuje formy sprawozdania oraz informacji, jakie powinny się w nim znaleźć. Rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli szczegółowo określa natomiast wymagania niezbędne do uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego. Właśnie tymi zapisami warto się kie-rować, przygotowując sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Przedstawione przez nauczyciela sprawozdanie stanowi podstawę do ustalenia przez dyrekto-ra oceny dorobku zawodowego za okres odbytego stażu. Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego warto zatem właściwie opracować, precyzyjnie opisując zrealizowane zadania, tak aby spełnić wymagania określone w Rozporządzeniu. Zgodnie z § 6 ust. 2 Rozporządzenia nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego powinien wykazać w swoim sprawozdaniu z realizacji planu roz-woju zawodowego stopień realizacji działań zawartych w tym planie. Nauczyciel stażysta zobowiązany jest do prowadzenia dokumentacji podczas całego okresu odbywania stażu, do dokonywania analizy własnych działań oraz oceny ich skuteczności. Dokumentowanie osią-gnięć i przeprowadzanych zajęć ułatwia nauczycielowi przygotowanie sprawozdania z reali-zacji planu rozwoju zawodowego. Nauczyciel powinien opisać, w jaki sposób wywiązał się z określonych w Rozporządzeniu wymagań oraz wyjaśnić, jak w praktyce wykorzystał umie-jętności nabyte w trakcie stażu. W szczególności powinien wykazać się: • znajomością przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania przedszkola, w którym nauczyciel odbywał staż, • umiejętnością prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statuto-wych zadań przedszkola, w szczególności realizacji podstawy programowej, • umiejętnością rozpoznawania potrzeb dzieci oraz indywidualizowania nauczania, • umiejętnością stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydak-tyki, • umiejętnością wykorzystania w pracy wiedzy i umiejętności zdobytych w trakcie do-skonalenia zawodowego, • umiejętnością korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzę-dzi multimedialnych i informatycznych, • umiejętnością omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć, • znajomością środowiska dzieci i ich problemów oraz umiejętność współpracy ze śro-dowiskiem lokalnym. Nauczyciel kontraktowy, ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego, powi-nien sporządzić sprawozdanie w oparciu o § 7 ust. 2 omawianego Rozporządzenia. Utwierdzi go ono w przekonaniu o trafności i celowości działań podejmowanych w okresie stażu. Do-konana w sprawozdaniu analiza realizacji planu rozwoju zawodowego pozwoli ocenić poziom spełnionych wymagań, a dyrektorowi przedszkola umożliwi poznanie efektów pracy nauczy-ciela, uzyskanych dzięki wdrożeniu działań zawartych w planie, oraz osiągnięć rozwojowych jego wychowanków. Nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego powinien w swoim sprawozdaniu wskazać na: • uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuń-czej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i pod-niesienie jakości pracy przedszkola, • umiejętność rozpoznawania potrzeb rozwojowych dzieci i uwzględniania ich w pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, • umiejętność wykorzystania w pracy metod aktywizujących dziecko, • umiejętność dokonywania ewaluacji własnej pracy i wykorzystywania jej wyników do doskonalenia warsztatu pracy, • umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami w ramach wewnątrzprzedszkolnego doskonalenia zawodowego, • umiejętność uwzględniania w pracy problematyki środowiska lokalnego oraz współ-czesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych, • umiejętność posługiwania się przepisami prawa dotyczącymi odpowiednio oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjono-wania przedszkola, w którym nauczyciel odbywał staż, • umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych. Według § 8 ust. 1 Rozporządzenia nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego powinien: • podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu pracy, w tym umiejęt-ności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej, • realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy przedszkola, • pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz podniesieniu jakości pracy przedszkola, samodzielnie lub przez udział w różnych formach doskonalenia zawodowego, • przeprowadzić co najmniej trzy godziny zajęć otwartych dla nauczycieli oraz dokonać ich ewaluacji, w obecności, w miarę możliwości, nauczyciela-doradcy metodycznego w zakresie tych zajęć lub nauczyciela-konsultanta lub przedstawiciela organu sprawu-jącego nadzór pedagogiczny. Odnośnie do wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego spra-wozdawanie powinno odnosić się do następujących wymagań: • umiejętności wykorzystania w pracy metod aktywizujących dziecko oraz narzędzi multimedialnych i informatycznych sprzyjających procesowi uczenia się, • umiejętności dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenia zajęć otwartych, w szczególności dla nauczycieli stażystów i nau-czycieli kontraktowych, prowadzenia zajęć w ramach wewnątrzprzedszkolnego do-skonalenia zawodowego lub innych zajęć dla nauczycieli, • poszerzenia zakresu działań przedszkola, w szczególności dotyczących zadań dydak-tycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, • realizacji co najmniej dwóch z następujących zadań: o opracowania i wdrożenia programu, innowacji lub innych działań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych związanych z oświatą, powiązanych ze specyfiką przedszkola, w szczególności na rzecz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, o wykonywania zadań opiekuna stażu, opiekuna praktyk pedagogicznych, nauczy-ciela-doradcy metodycznego, przewodniczącego zespołu nauczycieli, koordynatora wolontariatu, koordynatora projektu, kuratora społecznego, egzaminatora okrę-gowej komisji egzaminacyjnej, rzeczoznawcy ds. podręczników, o uzyskania umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie podstawo-wym, a w przypadku nauczycieli języków obcych – umiejętności posługiwania się drugim językiem obcym na poziomie podstawowym, o opracowania autorskiej pracy z zakresu oświaty lub rozwoju dziecka opublikowa-nej w czasopiśmie branżowym lub w formie innej zwartej publikacji. W sprawozdaniu warto również opisać problemy, które pojawiły się w trakcie realizacji zadań, oraz wsparcie osób pomagających nauczycielowi podczas stażu. Ponadto sprawozdanie należy podpisać i opatrzyć datą. Sytuacje problemowe Częstym błędem, który popełniają nauczyciele, sporządzając sprawozdanie z realizacji planu rozwoju, jest brak odniesienia się w nim do zadań zaplanowanych, ale niewykonanych. Ko-nieczne jest odwołanie się do każdego z zaplanowanych zadań i wyjaśnienie, dlaczego nie wszystkie zostały zrealizowane. Dostarczenie dyrektorowi sprawozdania po terminie Jeżeli nauczyciel złoży sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego po upływie siedmiu dni od zakończenia stażu, dyrektor nie może odmówić mu dokonania oceny dorobku zawodowego. Przepisy Rozporządzenia nie przewidują żadnych konsekwencji za niezacho-wanie terminu złożenia sprawozdania, aczkolwiek powinno mieć ono znaczący wpływ na ocenę dorobku zawodowego, której dokonuje dyrektor. Ustalenie oceny dorobku zawodowego nauczyciela przed zakończeniem stażu Ustalenie przez dyrektora oceny dorobku zawodowego za okres stażu przed terminem jego zakończenia jest poważnym naruszeniem przepisów Karty nauczyciela i Rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Dopiero po dokonaniu analizy planu rozwoju zawodowego oraz sporządzeniu sprawozdania z jego realizacji dyrektor przedszkola, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, ustala ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu. Dokonując oceny, trzeba uwzględnić stopień realizacji planu rozwoju zawodowego. Zarówno za przebieg stażu, jak i termin ustale-nia oceny realizacji planu rozwoju zawodowego odpowiada dyrektor.