OPUBLIKOWANO: MAJ 2014

AKTUALIZACJA: 28 LIPCA 2017

Przerwy w pracy

Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty; Małgorzata Celuch, nauczycielka, wicedyrektor szkoły

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1189),
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 902 ze zm.),
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.),
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2046 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. Nr 148 poz. 973),
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).

Jakkolwiek prawa i obowiązki zatrudnionych w placówce oświatowej pracowników są uregulowane przepisami dwóch różnych pragmatyk służbowych, to zauważyć należy, że zarówno Ustawa o pracownikach samorządowych, jak i Karta nauczyciela nie są regulacjami kompletnymi. Jeśli chodzi o przerwy w pracy, oba ww. akty pomijają uprawnienia pracowników do takich przerw, nie wyłączając jednocześnie możliwości ich stosowania. Obie ustawy odsyłają do odpowiednich przepisów Kodeksu pracy, który przyznaje pracownikom prawo do przerw w pracy – dotyczy to i pracowników niepedagogicznych, i nauczycieli. Oczywiście prawo do przerw w pewnych określonych sytuacjach wynika również z innych przepisów szczególnych, które zostaną poniżej omówione.

15-minutowa przerwa w pracy

Zgodnie z art. 134 k.p., jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy. Aby zatem nauczyciel i pracownik niepedagogiczny mieli prawo do tej przerwy, muszą pracować w danym dniu dłużej niż 6 godzin. Jednocześnie za czas przerwy pracownik otrzymuje wynagrodzenie w taki sposób, jakby w tym czasie normalnie świadczył pracę. Zauważyć przy tym należy, że w przypadku nauczycieli uprawnienie to jest niezależne od podstawy nawiązania stosunku pracy, a więc przysługuje zarówno nauczycielom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, jak i na podstawie mianowania.

Co istotne, pracodawca nie może w żaden sposób ograniczyć prawa do opisanej przerwy, np. poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów do regulaminu pracy.

Przerwa na karmienie

1. Przepisy Kodeksu pracy