OPUBLIKOWANO: 29 CZERWCA 2018
Ruchomy czas pracy pracowników niepedagogicznych
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 917),
- Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967),
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy 2003/88/WE,
- Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz.U. z 2016 r. poz. 1860),
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996).
Jednym z podstawowych obowiązków pracownika i pracodawcy jest przestrzeganie przepisów o czasie pracy. W ciągu ostatnich kilku lat mamy do czynienia ze zmianami w prawie pracy, które mają na celu coraz większe uelastycznienie czasu pracy. Jedną z instytucji temu służących jest tzw. ruchomy czas pracy (art. 1401 k.p.). Przepisy art. 1401 k.p. nie znajdują jednak zastosowania do nauczycieli. Ruchomy czas pracy może być wprowadzony w szkole jedynie dla pracowników niepedagogicznych.
Ruchomy czas pracy – zagadnienia ogólne
Zgodnie z art. 128 k.p. czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do jej wykonywania. Kodeks pracy, przewidując możliwość wprowadzenia ruchomego czasu pracy, ułatwia stosunkowo elastyczne kształtowanie rozkładów czasu pracy pracowników (przez co nazywany jest niekiedy zamiennie elastycznym czasem pracy) bez narażania się przez pracodawcę na wyższe koszty pracy (np. z powodu powstałych nadgodzin) bądź lepsze dostosowanie godzin pracy do rzeczywistej organizacji zakładu pracy.
Artykuł 1401 k.p. wprowadza dwa „rodzaje” ruchomego czasu pracy:
- rozkład czasu pracy może przewidywać różne godziny rozpoczynania pracy w dniach pracy pracowników,
- rozkład czasu pracy może przewidywać przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla niego dniem pracy.
Ustawodawca wprowadził zatem możliwość wyboru pomiędzy dwoma odmiennymi formami elastycznego czasu pracy. Wybór jednego z ww. rodzajów powinien zostać określony w umowie o pracę oraz innych aktach obowiązujących u danego pracodawcy. W pierwszej wskazanej formie ruchomego czasu pracy wyszczególnione zostaną dni pracy oraz liczba godzin, które pracownik jest zobowiązany świadczyć na rzecz pracodawcy.
Przykład
Dany pracownik, który świadczy pracę 8 godzin dziennie 5 razy w tygodniu, może rozpoczynać pracę w poniedziałek i czwartek o godzinie 8.00, we wtorek o godzinie 11.00, a w środę i piątek o godzinie 6.00. Istotne jest, aby pracownik ten świadczył pracę przez 8 godzin dziennie.
Przed wejściem w życie przepisów dotyczących ruchomego czasu pracy niemożliwe było przyjście pracownika w następnym dniu na wcześniejszą godzinę, ponieważ oznaczało to, że pracodawca naruszył zakaz planowania godzin, za co mógł zostać ukarany grzywną. Co więcej, w takiej sytuacji pracodawca zobowiązany był do wypłaty pracownikowi nadgodzin. Zmiana k.p. wprowadzająca możliwość ustalania przez pracodawcę czasu pracy w sposób elastyczny powoduje, iż obecnie pracodawca nie jest zmuszony do wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, gdy dany pracownik rozpocznie pracę w kolejnym dniu wcześniej niż w dniu poprzednim.
Wybór przez pracodawcę drugiej z form ruchomego czasu pracy polega na wskazaniu pewnego przedziału godzinowego, w którym dana grupa pracowników ma świadczyć pracę.
Przykład
Pracodawca w regulaminie pracy może wskazać, iż rozpoczęcie pracy może nastąpić w godzinach od 6.00 do 10.00, przy czym dany pracownik jest zobowiązany do przepracowania 8 godzin dziennie. Oznacza to, że pracownik ma swobodę, o której godzinie rozpocznie pracę. Godzina zakończenia wykonywania pracy jest natomiast ustalana automatycznie i przypada po 8 godzinach pracy.
