OPUBLIKOWANO: KWIECIEŃ 2014
Kontrola pracownika na zwolnieniu lekarskim
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.),
- Ustawa z dnia 25 lipca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.),
- Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 229),
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. z 1999 r. Nr 65 poz. 743).
Zakres kontroli zaświadczeń lekarskich
Przepis § 1 Rozporządzenia w sprawie zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich stanowi, że kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby oraz konieczności sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad członkiem rodziny dokonują płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Natomiast w sytuacji, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników, kontrolę może przeprowadzić ZUS, np. z inicjatywy pracodawcy.
Do obowiązków płatnika należy również kontrola formalna zaświadczeń lekarskich stanowiących podstawę zwolnienia od pracy. Płatnikiem w rozumieniu przepisów Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest m.in. jednostka obsługi ekonomiczno-administracyjnej utworzona przez jednostkę samorządu terytorialnego – jeżeli rozlicza i opłaca składki za ubezpieczonych wykonujących pracę w podlegających jej szkołach, przedszkolach i innych jednostkach organizacyjnych systemu oświaty.
Pod względem formalnym kontrola zaświadczeń lekarskich polega na sprawdzeniu, czy zaświadczenie:
- nie zostało sfałszowane,
- zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich.
W pierwszym wypadku kontrola polega m.in. na stwierdzeniu, czy zaświadczenie zostało wystawione przez osobę, której podpis widnieje na zaświadczeniu, oraz czy pieczątka lekarska jest prawdziwa. W przypadku, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż doszło do podrobienia lub też przerobienia takiego dokumentu, płatnik składek – dyrektor szkoły – jest uprawniony do wystąpienia do lekarza sprawującego opiekę medyczną nad pracownikiem o wyjaśnienie sprawy. Może również złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do właściwej miejscowo jednostki policji lub prokuratury (art. 304 k.p.k.).
W wyniku kontroli może zostać również stwierdzone, że zaświadczenie zostało wydane niezgodnie z przepisami Rozporządzenia w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich (dalej jako Rozporządzenie). W takiej sytuacji płatnik składek musi wystąpić o wyjaśnienie sprawy do terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nieprawidłowości mogą dotyczyć np. ustalenia, że zwolnienie lekarskie zostało wystawione na cztery dni poprzedzające dzień, w którym przeprowadzono badanie (dopuszczalny jest okres na trzy dni poprzedzające badanie).
W przypadku kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby dąży się do ustalenia, czy ubezpieczony w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:
